BỆNH LỴ AMIP Ở TRẺ - CON ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH

1. Bệnh lỵ amip, tác nhân gây bệnh và biểu hiện

Bệnh lỵ ở trẻ em thường có hai loại: lỵ trực khuẩn hoặc ký sinh trùng amip. Trong đó lỵ amip là một bệnh phổ biến ở nước ta do đặc điểm khí hậu và vấn đề vệ sinh môi trường.

Lỵ amip là tình trạng nhiễm trùng ở ruột già do loài Entamoeba histolytica gây nên. Các mẹ không nên xem thường bệnh này, vì khác với người lớn, lỵ ở trẻ em thường có diễn tiến cấp tính và rất nặng. Bệnh thường gặp vào mùa hè hoặc mùa mưa lũ.

Triệu chứng:

Lỵ amip ở dạng mầm bệnh sẽ không có triệu chứng gì cả.

Khi đã chuyển biến thành bệnh sẽ có một số biểu hiện như: bị tiêu chảy nhẹ, kéo dài. Nhiều mẹ vì chủ quan nghĩ rằng bé chỉ bị rối loạn tiêu hóa bình thường nên không đưa đi khám. Tới khi phát triển thành thể nặng, bé sẽ có các triệu chứng sau:

– Không sốt hoặc sốt nhẹ

– Khởi phát từ từ

– Tiêu phân sệt , có đàm/ máu .

– Đau bụng ở dọc theo khung đại tràng , mót rặn, mỗi lần tiêu lượng nước và phân ít, cũng tiêu nhiều lần/ngày ( trên 3 lần/ngày). Đi ngoài xong đỡ đau.

– Không mất nước

– Ít ảnh huởng toàn trạng chung

– Thường gặp trẻ lớn hơn

Những con đường lây truyền lỵ amip

• Lây gián tiếp: thể bào nang tồn tại rất nhiều trong phân người mang bệnh, và sống rất lâu: 12 ngày trong phân lỏng, từ 10 – 20 ngày trong đất. Sau đó, kén theo ruồi muỗi, côn trùng lây sang thức ăn, nước uống của người. Đây là con đường lây truyền phổ biến của lỵ amip.

Bệnh cũng có thể lây gián tiếp qua thức ăn, nước uống, nước rửa rau quả, thú vật mang mầm bệnh (chó, mèo),…

• Lây trực tiếp: vì kén của kí sinh trùng có thể tồn tại 5 phút ở bàn tay và đến 45 phút ở móng tay nên có thể lây trực tiếp từ tay mẹ sang bé.

2. Điều trị lỵ amip như thế nào?

• Khi thấy bé bị tiêu phân lỏng nước hơn 3 lần/ ngày, kèm theo phân có đàm/máu hoặc kéo dài sau 24 tiếng vẫn chưa khỏi, mẹ cần đưa bé tới khám các cơ sở y tế để bác sĩ chẩn đoán chính xác dựa vào xét nghiệm phân, siêu âm, chụp X quang.

Đảm bảo 4 nguyên tắc điều trị

– Bù nước

– Kháng sinh

– Dinh dưỡng

– Theo dõi

Bù nước : tùy theo mức độ mất nước mà điều trị theo phác đồ cho phù hợp

Kháng sinh: Khi bé bị bệnh, bác sĩ sẽ cho bé uống các thuốc diệt amip. Quy trình điều trị thường mất từ 7 – 12 ngày nên mẹ cần tuân thủ đúng theo lời dặn của bác sĩ để phòng tránh nguy cơ lây bệnh ra cộng đồng.

Dinh dưỡng: Nên ăn thức ăn giàu năng lượng, giàu đạm nhưng thức ăn phải mềm, tán nhuyễn.

Theo dõi :

– Dấu hiệu mất nước

– Tính chất phân

Ngoài ra, có thể theo dõi sốt, nôn ói, đau bụng, nhiêt độ v.v.. tùy theo bệnh nhân có triệu chứng phối hợp mà có theo dõi triệu chứng này khác nhau.

Biến chứng của LỵAmib

– Bướu amib, dãn đại tràng nhiễm độc, viêm gan abces gan (50% xét nghiệm phân âm tính ở bệnh nhân có biến chứng abces gan, nếu chụp cắt lớp abces gan thì thường có 1 ổ của thùy phải gan bị tổn thương)

– Tắc ruột do u amib

– Sa trực tràng

Bảo vệ trẻ tránh xa các loại kí sinh trùng đáng ghét

3. Cách phòng tránh lỵ amip

• Luôn cho bé ăn chín, uống sôi.
• Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Cắt ngắn móng tay, không để móng tay bẩn sẽ thành nơi “nuôi” amip.
• Nguồn nước sử dụng trong gia đình cần có bộ lọc xử lý đảm bảo vệ sinh. Nếu chỉ sử dụng nước khử bằng Clo thì không diệt trừ được amip.
• Thường xuyên khử trùng dụng cụ ăn uống của bé như: bình sữa, bát, thìa…
• Mẹ cũng phải vệ sinh tay sạch sẽ trước khi pha sữa và cho bé ăn.
• Thức ăn của bé cần được bảo quản đúng cách, tránh ruồi, muỗi, kiến, gián,…
• Luôn đảm bảo vệ sinh nhà cửa, sân vườn, ngõ phố, cống rãnh,…
• Diệt trừ côn trùng có khả năng gây bệnh bằng các loại thuốc hoặc sử dụng cửa lưới chống ruồi muỗi.

Có em bé trong gia đình, các mẹ cần phải kỹ càng hơn nữa trong việc vệ sinh, từ sàn nhà đến đồ chơi và thức ăn cho bé. Mẹ cũng nên để ý hơn những biểu hiện bất thường của bé để phát hiện bệnh kịp thời. Chúc các bé mau ăn chóng lớn để các mẹ đỡ vất vả hơn nhé!

Bác sỹ Nguyễn Thị Ngọc Thanh

Trung tâm Dinh dưỡng VNM