DINH DƯỠNG THIẾT YẾU CHO BÉ 4 – 6 TUỔI

Bước vào giai đoạn 4-6 tuổi, bé sẽ cực kỳ bận rộn phát triển các kỹ năng, sử dụng ngôn ngữ cũng như kiểm soát cảm xúc của mình. Do đó, nhu cầu về dinh dưỡng và năng lượng cũng như cách chọn sữa bột cho bé cũng có nhiều thay đổi so với giai đoạn trước. Hãy tham khảo bài viết dưới đây để biết liều lượng những dưỡng chất thiết yếu để thiết lập chế độ ăn uống tốt nhất cho bé yêu, mẹ nhé!

Nhu cầu khuyến nghị các dưỡng chất thiết yếu cho bé 4-6 tuổi

+ ARA (Arachidonic Acid): một loại a-xít béo không sinh Ccolesterol và là acid béo omega-6 quan trọng trong não. Chất này rất cần thiết cho sự phát triển của não và thị giác.

• Nguồn bổ sung: Sữa, các loại đậu, hạt, dầu hướng dương, ngô.

+ Canxi: Canxi giúp xương và răng chắc khỏe, hỗ trợ đông máu và hoạt động của cơ bắp, thần kinh.

• Nguồn bổ sung: Sữa, sữa chua, pho mát, cải xoăn, cải đắng, cá mòi và cá hồi.

+ Carbohydrates (mainly lactose): giúp cung cấp nguồn năng lượng để bé hoạt động và tăng trưởng, giúp sử dụng hiệu quả nguồn protein để tạo thành các mô mới. Đường glucose từ carbohydrate là nguồn năng lượng chính của não và nếu được bổ sung đầy đủ sẽ giúp điều hòa năng lượng, cảm xúc và khả năng tập trung – tất cả đều cần thiết để bé học hỏi, khám phá thế giới xung quanh.

• Nguồn bổ sung: Sữa, ngũ cốc nguyên hạt, khoai tây, ngô, đậu leo.

+ Folate: hỗ trợ sự tăng trưởng và phát triển của các tế bào máu và sự hình thành các thành phần di truyền trong mỗi tế bào não cũng như tế bào toàn cơ thể.

• Nguồn bổ sung: Sữa, gan, rau lá xanh, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, cam, dưa đỏ và thịt bò nạc.

+ Iodine (I-ốt): giúp điều tiết sự tăng trưởng của tế bào và sự tổng hợp các hormone tuyến giáp, ảnh hưởng đến não, cũng như cơ bắp, tim, thận và tuyến yên. Thiếu I-ốt có thể gây ra các vấn đề về phát triển thần kinh và là nguyên nhân hàng đầu của chứng chậm phát triển trí não trên toàn cầu.

• Nguồn bổ sung: Sữa, hải sản, muối I-ốt

+ Iron (Sắt): là khoáng chất thiết yếu cho sự hình thành và hoạt động của các tế bào hồng cầu, vốn có nhiệm vụ mang oxy lên não và giúp não tăng trưởng. Thiếu sắt trong giai đoạn đầu đời có thể gây thiểu năng, chậm vận động và bất thường về mặt hành vi. Một hậu quả khác của thiếu sắt là bệnh thiếu máu do thiếu sắt. (Bé dùng sữa bột công thức có bổ sung chất sắt sẽ không cần nguồn thực phẩm bổ trợ khác.)

• Nguồn bổ sung: Sữa, thịt, gan, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, các loại rau màu xanh đậm.

+ Niacin: giúp cơ thể giải phóng năng lượng từ các chất dinh dưỡng khác.

• Nguồn bổ sung: Sữa, thịt, thịt gia cầm, cá, ngũ cốc nguyên hạt, lòng đỏ trứng.

+ Protein: tạo thành, duy trì và phục hồi các mô của bé. Chất này có tác dụng sản sinh các hormone, enzyme và kháng thể, giúp điều tiết quá trình phát triển của cơ thể và cung cấp năng lượng.

• Nguồn bổ sung: Sữa, thịt, cá, thịt gia cầm, lòng đỏ trứng, phô mai, sữa chua và đậu.

+ Riboflavin (Vitamin B2): giúp cơ thể sử dụng năng lượng từ các chất dinh dưỡng khác.

• Nguồn bổ sung: Sữa, thịt, sản phẩm từ sữa, lòng đỏ trứng, các loại đậu, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt

Mẹ nên cho be dùng bổ sung các loại hạt để nạp thêm Vitamin B2 vào cơ thể

+ Thiamin (Vitamin B1): cần thiết cho hoạt động của hệ thần kinh, giúp cơ thể giải phóng năng lượng từ carbohydrate. Chất này cũng đóng vai trò trung tâm đối với sự phát triển não bộ và sự trao đổi chất. Thiếu thiamin ở bé sơ sinh có thể gây rối loạn ngôn ngữ nghiêm trọng.

• Nguồn bổ sung: Sữa, thịt lợn nạc, mầm lúa mì, các sản phẩm từ ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và khoai tây.

+ Vitamin A: đẩy mạnh sự phát triển toàn diện, đặc biệt là tạo làn da, mái tóc và lớp màng nhầy khỏe, hỗ trợ hệ miễn dịch và tái sinh sản cũng như sự phát triển thị giác.

• Nguồn bổ sung: Sữa, lòng đỏ trứng, gan, các loại trái cây và rau củ màu vàng đậm, xanh đậm.

+ Vitamin B6: giúp cơ thể tạo các mô và chuyển hóa chất béo, rất cần thiết cho sự phát triển của hệ thần kinh trung ương. Loại Vitamin B6 này cũng hỗ trợ sự tổng hợp các dẫn truyền thần kinh, giúp điều chỉnh cảm xúc và các khía cạnh khác của hoạt động não.

• Nguồn bổ sung: Sữa, gan, thịt, các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và khoai tây.

+ Vitamin B12: tăng chức năng của hệ thần kinh và sự hình thành thành phần di truyền trong các tế bào máu.

• Nguồn bổ sung: Sữa, thịt, cá, thịt gia cầm, lòng đỏ trứng, phô mai, và gan.

+ Vitamin C: là một thành phần tạo thành collagen – một loại protein dùng để tạo xương, sụn, cơ bắp và các mô liên kết – giúp duy trì các mô mạch, chữa lành vết thương, hấp thu chất sắt, chống nhiễm trùng. Người ta còn cho rằng vitamin C đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của não bộ.

• Nguồn bổ sung: Sữa, trái cây họ cam quýt, đu đủ, dưa đỏ, dâu tây, khoai tây, bắp cải

+ Vitamin D: giúp tăng hấp thu canxi và phốt-pho, hỗ trợ sự hình thành xương chắc khỏe và chống còi xương. Hơn nữa, vitamin D giúp tăng tổng hợp chất protein. Cơ thể nhận một ít vitamin D từ thức ăn (sữa, bơ, phô mai, trứng, gan gà, dầu gan cá thu…) và tiền chất vitamin D nằm dưới da. Tiếp xúc ánh nắng trực tiếp sẽ giúp da tổng hợp vitamin D với thời gian từ 15-30 phút/ngày.

• Nguồn bổ sung: Sữa, lòng đỏ trứng, gan, cá béo và ánh sáng mặt trời.

+ Vitamin E: có tác dụng bảo vệ vitamin A và các a-xít béo thiếu yếu khác, ngăn chặn vỡ mô.

• Nguồn bổ sung: Sữa, rau lá xanh, dầu thực vật, mầm lúa mì, các sản phẩm ngũ cốc từ ngũ cốc nguyên hạt, bơ động vật, gan, lòng đỏ trứng.

+ Vitamin K: có tác dụng giúp đông máu. Lượng vitamin K cần được bổ sung bằng cách tiêm ngay khi sinh vì sữa mẹ chỉ chứa một hàm lượng vitamin K rất nhỏ.

• Nguồn bổ sung: Sữa, dầu thực vật, các loại rau xanh, thịt lợn và gan.

+ Zinc (Kẽm): làm tăng hệ miễn dịch, giúp lành vết thương và điều hòa sự hình thành máu, xương, mô. Sau chất sắt, kẽm là kim loại dồi dào nhất trong não bộ và rất cần thiết đối với sự phát triển cũng như hoạt động của hệ thần kinh trung ương.

• Nguồn bổ sung: Sữa, thịt, gan, lòng đỏ trứng, hàu và hải sản khác, sản phẩm từ ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu.

Những lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho bé 4 – 6 tuổi

• Nhu cầu năng lượng của các bé 4 – 6 tuổi là 1300-1600Kcal mỗi ngày. Từ đó:
  • Nhu cầu chất đạm – protein: 12 – 14% nhu cầu năng lượng cả ngày. Có thể bổ sung đạm từ thịt, cá, tôm, cua, trứng, đậu…
  • Nhu cầu chất béo: 30% nhu cầu năng lượng cả ngày. Bổ sung chất béo từ các loại dầu thực vật, dầu cá, mỡ, bơ…
  • Nhu cầu về chất bột đường: 50 – 70% nhu cầu năng lượng cả ngày. Tinh bột có thể tìm thấy ở các thực phẩm như cơm, khoai, mì, bún, nui, miến,…
  • Nhu cầu về nước: 40 – 50 ml/kg cân nặng/ ngày

Đừng quên bổ sung hoa quả và trái cây mỗi ngày cho bé mẹ nhen

• Bữa ăn: Bé đã có thể ăn cùng người lớn và ăn đều 3 bữa chính một ngày. Song song đó, mẹ vẫn duy trì việc uống sữa sau bữa ăn, tương đương 3 cữ một ngày, một lần từ 150 đến 200ml nhé.
• Hạn chế cho bé uống các thức uống có gas, thức uống có đường nhân tạo, thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, các loại đồ ngọt ít dinh dưỡng hoặc thức ăn cung cấp nhiều năng lượng.
• Chỉ bổ sung những thực phẩm chức năng như phô mai, bơ, váng sữa khi cơ thể bé cần và không lạm dụng những thực phẩm này, mẹ nhé.

Những lưu ý khi chọn sữa bột cho bé

Bên cạnh chế độ ăn chính hằng ngày là cháo, cơm, mì, súp, bún, phở…, bé yêu của mẹ vẫn cần uống thêm 400 – 600 ml sữa mỗi ngày. Tuy giai đoạn này, bé đã có thể dùng tất cả loại sữa nhưng mẹ vẫn nên chú ý khi chọn sữa bột cho bé cần có đủ những dưỡng chất quan trọng trên, đồng thời phù hợp với khẩu vị yêu thích cũng như tình trạng sức khỏe của bé.

Trên đây là những thông tin cần thiết về các dưỡng chất và nhu cầu dinh dưỡng mà mẹ cần biết để xây dựng chế độ ăn phù hợp cũng như chọn sữa bột cho bé 4 – 6 tuổi. Để giúp bé ngon miệng, mẹ nên thay đổi khẩu phần ăn mỗi bữa, không nên cho bé ăn một món trong suốt một ngày. Bên cạnh đó, đừng quên cho bé uống các loại sữa như Optimum Gold, Dielac Alpha Gold, Dielac Alpha có chứa DHA, ARA, lutein, taurine giúp phát triển trí não hoặc Dielac Grow, D. Grow Plus tăng cường 30% canxi và gấp đôi hàm lượng vitamin D theo nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị DRI Hoa Kỳ giúp phát triển chiều cao vượt trội cho bé.

Chúc bé của mẹ luôn vui khỏe và phát triển vượt bậc về thể chất và trí não nhé!

Bác sỹ Nguyễn Thị Ngọc Thanh

Trung tâm Dinh dưỡng VNM