Có 3 giai đoạn quyết định về chiều cao:
- Giai đoạn trong bào thai: Trong 9 tháng mang thai, người mẹ cố gắng tăng cân 10-12 kg để bé sơ sinh đạt chiều cao 50 cm lúc chào đời (khoảng 3 kg).
- Giai đoạn sơ sinh đến 3 tuổi: Năm thứ nhất tăng 25 cm, hai năm kế tiếp mỗi năm tăng 10 cm. Giai đoạn dậy thì: Trẻ gái 10-16 tuổi, trẻ trai 12-18 tuổi là thời gian dậy thì.
- Trong giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì: sẽ có 1 đến 2 năm chiều cao tăng vọt 8-12 cm/năm nếu được dinh dưỡng tốt. Tuy nhiên, không thể dự đoán được chính xác năm đó là năm nào nên vẫn phải bảo đảm dinh dưỡng cho trẻ suốt giai đoạn này, vì đây là cơ hội cuối cùng để tăng chiều cao.
Sau dậy thì, cơ thể tăng cao rất chậm. Đến độ tuổi 15, 16 và 17 thì chiều cao trung bình của các em nữ phát triển không đáng kể và chiều cao của các em nam thì phát triển chậm hơn.
Gen di truyền không phải là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến chiều cao.
Những yếu tố tác động tới sự phát triển chiều cao của con người, bao gồm:
- Dinh dưỡng (31%),
- Thể thao (20%),
- Di truyền (23%),
- Môi trường (16%)
- Tâm lý xã hội (10%).
Có thể thấy, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng bậc nhất với chiều cao của cơ thể. Sau đây là khẩu phần dinh dưỡng gợi ý giúp bé yêu của mẹ tăng chiều cao trong giai đoạn 2-3 tuổi.
Lượng thực phẩm trong ngày
– Gạo tẻ 150-200g. Mỗi bát cơm khoảng 60g gạo, tương được một bát mì, nui, 2/3 bát xôi.
– Thịt, cá, tôm, cua, lươn, trứng: 120-140g. Một quả trứng tương đương 40g thịt hoặc cá.
– Rau củ, trái cây: 150-200 g.
– Sữa: 500 – 600ml
– Dầu, mỡ: 40 ml. Một muỗng canh dầu hoặc mỡ là 10ml.
Dù bé đã biết ăn thức ăn cứng, bé vẫn cần 500-600ml sữa mỗi ngày để phát triển chiều cao
Trẻ từ 2 đến 3 tuổi cần 500 mg canxi mỗi ngày
Mức độ hấp thu Canxi ở ruột:
- Khoảng 20-30% canxi từ thức ăn được hấp thu.
- Vị trí hấp thu:
- Chủ yếu ở tá tràng, môi trường acid
- Một số ít ở phần xa ruột non, môi trường kiềm
- Rất ít tại đại tràng, do vi khuẩn lên men thức ăn từ thực vật
Khả năng hấp thu Canxi phụ thuộc vào:
- Dạng canxi trong thức ăn
- Số lượng canxi
- Tính tan
- Yếu tố thúc đẩy hoặc cản trở
Các chất làm giảm hấp thu canxi:
- Alcol, caffeine, thuốc lá.
- Trà, thức ăn nhiều muối NaCl, nước uống có gase
- Thức ăn nhiều oxalate (rau) -> oxalate canxi không tan.
- Thức ăn nhiều acid phytic (ngũ cốc) Ca2+ / Mg2+ -> phytin ít tan.
- AntiH2 ,
Các chất làm tăng hấp thu canxi
- Acid citric (cam, chanh) -> canxi citrate tan/ nước
Để xương chắc, bạn phải được cung cấp đủ canxi. Tuy nhiên, không phải thực phẩm giàu canxi nào cũng có giá trị. Nếu hàm lượng khoáng chất này cao nhưng có tương quan không thích hợp với magie và phospho thì cơ thể sẽ khó hấp thu canxi
Tỷ lệ canxi/phospho thích hợp là 1,5-2
Canxi có tương đối nhiều trong các loại thực phẩm, nhưng chỉ những thực phẩm có mối tương quan giữa chất này và các thành phần khác thích hợp thì mới có giá trị:
- Sữa và các chế phẩm từ sữa ( sữa chua, phomai…), có hàm lượng canxi cao, lại tương quan thích hợp với phospho và magiê nên dễ đồng hóa và được sử dụng hoàn toàn trong cơ thể.
- Cá kho, cá hộp cũng có lượng canxi cao; tương quan thích hợp với phospho và magiê.
– Ngũ cốc và các chế phẩm của nó giàu canxi nhưng khó đồng hóa hơn. Mặt khác, trong ngũ cốc có các liên kết phytin của phospho acid, cùng với canxi sẽ tạo thành các liên kết không tan.
- Các loại đậu đỗ có tương quan canxi với magiê và phospho tốt hơn nên cũng có giá trị hơn ngũ cốc.
- Rau dền có nhiều canxi nhưng cũng giàu acid oxalic nên làm giảm hấp thu canxi.
- Cua đồng có nhiều canxi nhưng nhưng tương quan canxi-magiê không thích hợp nên cũng ít có giá trị.
Thực đơn tham khảo trong tuần
Cho bé từ 2 – 3 tuổi
Trên đây là những thực đơn gợi ý giúp mẹ tăng chiều cao cho bé. Bên cạnh đó, để cơ thể bé hấp thụ tốt canxi, mẹ nhớ tắm nắng cho bé mỗi ngày để cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên nhé. Khi chọn những loại sữa phát triển chiều cao trí não cho bé, mẹ nên cân nhắc chọn sữa bổ sung canxi và vitamin D như sữa Dielac Grow, D. Grow Plus giúp bé phát triển chiều cao. Chúc bé của mẹ khỏe mạnh!
Bác sỹ Nguyễn Thị Ngọc Thanh
Trung tâm Dinh dưỡng VNM
.png)
