Ăn khoẻ - Ăn ngon

ĂN DẶM KIỂU TRUYỀN THỐNG: THỰC ĐƠN GIÀU DINH DƯỠNG CHO BÉ

Ngày đăng:

08/02/2024

Ăn dặm kiểu truyền thống là phương pháp phổ biến để tập ăn cho bé khi bé đã đủ độ tuổi để bắt đầu ăn thực phẩm khác ngoài sữa mẹ. Phương pháp này tập trung vào việc cho bé thử nhiều loại thức ăn khác nhau một cách từ từ, dần dần mở rộng khẩu phần ăn của bé. Trong bài viết này, Vinamilk sẽ cùng bạn trả lời câu hỏi Ăn dặm kiểu truyền thống là gì? Gợi ý thực đơn và hướng dẫn cho ăn dặm kiểu truyền thống cho bé.

ăn dặm kiểu truyền thống

Hướng dẫn cho bé ăn dặm kiểu truyền thống

1. Ăn dặm kiểu truyền thống là gì? 

Ăn dặm truyền thống là một trong các phương pháp ăn dặm đã tồn tại từ lâu đời và được sử dụng rộng rãi trong việc nuôi con nhỏ. Phương pháp này bao gồm việc chế biến thức ăn bằng cách xay nhuyễn và trộn chung vào loại đồ ăn chính. 

Ban đầu, các thực phẩm được xay nhuyễn thành dạng bột và sau đó được pha trộn với các loại thức ăn khác như thịt, cá, rau, củ để tạo ra các món cháo và bột khác nhau cho bé.

Phương pháp ăn dặm truyền thống thường được áp dụng khi bé đạt đủ độ tuổi để bắt đầu thử nếm các loại thực phẩm khác ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức. Đối tượng của phương pháp này là các em bé từ 6 tháng trở lên, khi hệ tiêu hóa của bé đã phát triển đủ để tiếp nhận thức ăn cố định.

Ăn dặm truyền thống giúp bé tiếp cận với đa dạng loại thực phẩm từ sớm, giúp bé phát triển khẩu vị và hứng thú với ăn uống. Việc trộn các loại thực phẩm khác nhau vào một món cháo hay bột giúp cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé. Ngoài ra, phương pháp ăn dặm truyền thống cũng giúp bé phát triển kỹ năng nhai và nuốt thức ăn một cách tự nhiên.

cho trẻ ăn dặm truyền thống từ sớm

Ăn dặm truyền thống giúp bé tiếp cận với đa dạng loại thực phẩm từ sớm

2. Gợi ý thực đơn ăn dặm kiểu truyền thống cho bé 

2.1. Những dưỡng chất cần đảm bảo khi xây dựng thực đơn ăn dặm truyền thống 

Việc ăn dặm đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho bé, giúp bé phát triển cả về mặt trí tuệ và thể chất. Khi lên kế hoạch cho thực đơn ăn dặm truyền thống cho bé ở độ tuổi 6 - 7 tháng, cần đảm bảo đầy đủ những chất dinh dưỡng sau đây:

  • Đầu tiên là chất đạm - thành phần quan trọng để giúp bé phát triển cơ bắp và hệ thần kinh. Các nguồn chất đạm phù hợp cho bé có thể là thịt bò, cá, trứng, phô mai, sữa, hoặc các loại đậu như đậu nành, đậu đen, đậu xanh.
  • Tiếp theo là tinh bột, cung cấp năng lượng cho bé. Các nguồn tinh bột phổ biến bao gồm các loại ngũ cốc, khoai lang, mì ống, khoai tây, bánh mì và các loại bột.
  • Vitamin là một yếu tố quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch và sự phát triển chung của bé. Các loại rau xanh, củ, và quả chín là nguồn phong phú của các loại vitamin, nên được bổ sung trong thực đơn ăn dặm của bé.
  • Chất béo cũng cần được cung cấp cho bé, nhưng nên chọn các nguồn chất béo lành mạnh như hạt và dầu thực vật (như hạt gạo nếp hay gạo tẻ, hạt vừng) và các loại đậu như đậu nành, đậu đen, đậu đỏ và đậu xanh.

Ngoài ra, trong giai đoạn ăn dặm, cần bổ sung các chất dinh dưỡng khác như chất sắt và vitamin D. Chất sắt có thể tìm thấy trong các loại đậu nghiền bột như đậu tây, đậu đen, đậu lăng, và cũng có thể được cung cấp thông qua các loại rau có màu xanh đậm. 

Vitamin D quan trọng cho sự phát triển xương và răng của bé, và có thể được bổ sung thông qua việc cho bé tắm nắng hoặc sử dụng các nguyên liệu cá hồi trong thực đơn ăn dặm. Cuối cùng, không thể bỏ qua DHA - một chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển não bộ của bé. Sữa mẹ là nguồn tốt nhất của DHA.

2.2. Các nguyên tắc khi xây dựng thực đơn ăn dặm truyền thống

  • Số bữa ăn dặm: 1 - 2 bữa/ngày là đủ. Khi bé trở nên cứng cáp hơn, mẹ có thể bổ sung bữa ăn phụ bằng trái cây hay sữa chua.
  • Số bữa uống sữa: Bé nên uống 3 - 4 bữa sữa bột hoặc sữa mẹ mỗi ngày, tùy thuộc vào nhu cầu của bé.
  • Độ nhuyễn và độ mềm của thức ăn: Các món ăn dành cho bé nên được nghiền nhuyễn hoặc có độ mềm cao để bé dễ tiêu hóa.
  • Chuyển từ vị ngọt sang vị mặn: Ban đầu, bé nên làm quen với bột ăn dặm có vị ngọt. Sau một thời gian, mẹ cần chuyển sang bột ăn dặm có vị mặn để bé trở nên quen thuộc với khẩu vị này.
  • Không sử dụng gia vị của người lớn: Mẹ cần tránh cho bé dùng các loại gia vị của người lớn trong khẩu phần ăn dặm, vì bé còn nhạy cảm và chưa thích nghi với chúng.
  • Trình tự ăn dặm: Mẹ nên tuân thủ trình tự ăn dặm theo thứ tự từng bước. Bắt đầu bằng ngũ cốc như cháo trắng, sau đó là rau củ và quả (như khoai lang, cà rốt, bí đỏ, chuối, bơ...), và cuối cùng là thịt heo hoặc thịt gà nạc.
  • Tránh thực phẩm gây dị ứng: Mẹ cần chú ý tránh cho bé dùng những món ăn hoặc thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng, như mật ong, đậu phộng và các loại hạt khác.

2.3. Gợi ý thực đơn ăn dặm kiểu truyền thống cho bé 

Thứ

Món ăn

Thứ Hai

Cháo mịn bí đỏ, sữa

Thứ Ba

Cháo mịn bắp cải, đậu xanh

Thứ Tư

Cháo mịn trứng, cà chua

Thứ Năm

Khoai lang nghiền, cải muỗng cà phê

Thứ Sáu

Cháo mịn cà rốt, bông cải

Thứ Bảy

Súp khoai tây sữa, đậu

Chủ Nhật

Cháo bí đỏ, cải xoăn

thực đơn ăn dặm truyền thống

Gợi ý thực đơn ăn dặm kiểu truyền thống dành cho bé 

3. Gợi ý cách nấu các món ăn dặm bổ sung vào thực đơn

3.1. Cháo mịn nấu với cà rốt 

Nguyên liệu: Cháo trắng, cà rốt.

Cách nấu: 

  • Trước tiên, mẹ nấu cháo trắng với tỉ lệ 1:10 gạo/nước. 
  • Sau đó, mẹ rây cháo qua lưới để đảm bảo chất lượng mịn màng, sau đó lấy nước cất. 
  • Mẹ gọt vỏ cà rốt và rửa sạch. Mẹ có thể luộc hoặc hấp cà rốt cho đến khi chín mềm.
  • Mẹ có thể dùng một cái máy ray hoặc nghiền nhỏ để nhuyễn cà rốt. Để bé ăn dặm, mẹ trộn 2 muỗng cà phê cháo nhuyễn và 2 muỗng cà phê cà rốt nhuyễn lại với nhau, đảm bảo đều nhau trong thức ăn.

cháo mịn nấu với cà rốt

Cho trẻ ăn dặm với cháo mịn nấu với cà rốt

3.2. Súp khoai tây sữa 

Nguyên liệu: 

  • Sữa mẹ hoặc sữa công thức: 60ml
  • Khoai tây: 1/2 củ

Cách nấu: 

  • Gọt vỏ của khoai tây, rửa sạch và bổ nhỏ thành các miếng nhỏ hơn. 
  • Có thể luộc hoặc hấp khoai tây cho đến khi chín mềm. 
  • Cho sữa vào nồi và đun nấu cùng với khoai tây cho đến khi khoai tây trở nên mềm.
  • Lấy hỗn hợp từ nồi đó và xay nhuyễn hoặc lọc qua rây để lấy một hỗn hợp sữa khoai tây loãng, mềm mịn.

Súp khoai tây sữa

Súp khoai tây sữa là món ăn thơm ngon bổ dưỡng phù hợp cho bé

3.3. Bơ trộn sữa bổ mát

Nguyên liệu:

  • Quả bơ chín: 1/4 quả
  • Sữa mẹ hoặc sữa công thức: 50 - 60ml

Cách nấu: 

  • Bỏ vỏ bơ chín và thái thành lát mỏng.
  • Đem bơ đã được thái lát nghiền mịn. Cho sữa vào bơ đã được nghiền nhuyễn và trộn đều để tạo thành một hỗn hợp đồng nhất. 

Với cách nấu đơn giản này, mẹ có thể tự tay chuẩn bị một món ăn dặm từ bơ và sữa cho bé. Hỗn hợp này sẽ mang lại hương vị ngọt ngào và giàu chất dinh dưỡng cho bé yêu

Bơ trộn sữa bổ mát

Thực đơn ăn dặm truyền thống cho bé với bơ trộn sữa

4. Hướng dẫn cho bé ăn dặm kiểu truyền thống 

4.1. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi cho bé ăn dặm kiểu truyền thống 

  • Giai đoạn bé có thể bắt đầu ăn dặm là khi bé đạt 6 tháng tuổi. Không nên cho bé ăn dặm quá sớm vì hệ tiêu hóa và miễn dịch của bé chưa đủ phát triển để xử lý và tiếp nhận nguồn thức ăn mới.
  • Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính cho bé. Ăn dặm chỉ là bữa phụ và mẹ cần đảm bảo bé có lịch ăn dặm được phân bổ xen kẽ với việc cho bé bú sữa mẹ để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bé trong giai đoạn này.
  • Mỗi bữa ăn dặm của bé cần đảm bảo đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất cần thiết: bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất theo tỷ lệ cân đối cho bé.
  • Khi bắt đầu ăn dặm, mẹ nên cho bé thử các bột "vị ngọt" như gạo sữa, yến mạch sữa, trái cây nghiền... để bé dễ thích nghi với thức ăn mới. Sau khoảng 2 - 4 tuần, mẹ có thể chuyển sang bột vị mặn.
  • Bé nên bắt đầu ăn dặm với bột loãng trước đó để hệ tiêu hoá của bé dần làm quen với thức ăn mới.
  • Với ăn dặm truyền thống, mẹ cần xay nhuyễn mịn các nguyên liệu khi bé mới bắt đầu ăn. Dần dần, mẹ có thể tăng dần độ thô của bột để bé làm quen với việc nhai thức ăn.
  • Mẹ nên cho bé ăn từ từ, từng chút một, từ ít đến nhiều. Mẹ cần kiểm tra nguy cơ dị ứng và khả năng tiêu hóa của bé khi cho bé thử thức ăn mới.
  • Để đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng và tránh bé bị ngán khi ăn một món nhiều lần, mẹ nên đa dạng hương vị trong thực đơn ăn dặm bằng cách kết hợp nhiều loại thức ăn và thay đổi thường xuyên.

lựa chọn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng

Mẹ nên chọn những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng trong thực đơn ăn dặm

4.2. Các giai đoạn cho bé ăn dặm kiểu truyền thống

4.2.1. Giai đoạn 1: Ăn bột kết hợp với thịt, cá, rau củ xay nhuyễn

Khi bắt đầu giai đoạn ăn dặm truyền thống, mẹ cần chú trọng đến việc xay nhuyễn và lọc qua rây các loại thực phẩm để tạo ra một hỗn hợp mềm mịn, dễ ăn cho bé và dễ tiêu hóa đối với hệ tiêu hóa nhạy cảm của trẻ. 

Mẹ có thể nấu bột kết hợp với thịt gà, thịt lợn, thịt bò hoặc các loại cá, cùng với các loại rau củ khác nhau để tạo ra một bữa ăn đa dạng và giàu chất dinh dưỡng.

4.2.2. Giai đoạn 2: Tăng độ đậm đặc của món ăn

Từ tháng thứ 7 trở đi, mẹ có thể dần tăng độ đậm đặc của thức ăn dặm để bé làm quen với các loại thực phẩm có cấu trúc thô hơn. Khi nấu cháo, mẹ nên nấu sao cho chất lượng cháo vừa phải, không quá nhuyễn. 

Một ngày, mẹ có thể nấu 2 bữa bột và 1 bữa cháo, đồng thời bổ sung thêm các loại hải sản như tôm, cua, cá để bé nhận đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của xương.

4.2.3. Giai đoạn 3: Ăn cháo nguyên hạt

Khi bé từ 9 - 12 tháng tuổi và đã làm quen với ăn dặm truyền thống, mẹ có thể cho bé ngồi cùng gia đình và bắt đầu khám phá ăn cháo nguyên hạt và các loại thực phẩm nhai nuốt. 

Trong giai đoạn này, mẹ nên tập trung vào việc cung cấp cho bé các loại thực phẩm có cấu trúc thô, chẳng hạn như hạt nguyên cám, hạt lúa mạch, hạt quinoa và các loại ngũ cốc khác.

Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hỗ trợ quá trình tiêu hóa của bé, các loại thực phẩm này nên được nấu chín mềm hoặc xay nhuyễn nhỏ trước khi cho bé ăn. 

Điều này giúp bé tiếp cận các hạt nguyên hạt mà không gặp khó khăn và đồng thời tạo điều kiện cho bé phát triển kỹ năng nhai và nuốt thức ăn thô, là bước quan trọng trong quá trình chuyển từ ăn dặm sang ăn tự ăn.

4.2.4. Giai đoạn 4: Tập cho bé ăn cơm

Khi bé đã trên 1 tuổi và hệ tiêu hóa của bé đã phát triển ổn định hơn, mẹ có thể bắt đầu khám phá ăn cơm và các món ăn giống như người lớn. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và thuận tiện cho bé, mẹ nên cho bé ăn cơm mềm trong giai đoạn đầu.

Đồng thời, mẹ có thể bổ sung các loại thực phẩm băm nhỏ như thịt, cá, rau củ, để bé trải nghiệm thú vị và đa dạng hơn trong bữa ăn. Việc này giúp bé rèn luyện kỹ năng nhai và nuốt thức ăn thô, cũng như hỗ trợ sự phát triển của hàm và cơ hàm của bé.

bé 1 tuổi có thể ăn được cơm

Khi bé đã trên 1 tuổi mẹ có thể bắt đầu cho bé ăn cơm 

5. Các điểm cần lưu ý khi bắt đầu cho bé ăn dặm truyền thống

  • Chỉ tập ăn dặm khi trẻ đã sẵn sàng: Việc bắt đầu ăn dặm quá sớm có thể gây khó khăn cho hệ tiêu hoá của trẻ, làm cho trẻ không thể hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng và tăng nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, việc chờ quá lâu để bắt đầu ăn dặm cũng không tốt, vì trẻ không thể nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển. Chuyên gia khuyến nghị bắt đầu cho bé ăn dặm truyền thống từ 6 tháng tuổi trở lên.
  • Làm quen dần dần với thực ăn: Trong giai đoạn đầu, mẹ nên cho bé làm quen với thức ăn một cách từ từ, không cần tăng lượng và chất lượng thức ăn quá nhanh. Bắt đầu từ các loại thức ăn lỏng, sau đó dần dần chuyển sang thức ăn dạng đặc. Từ thức ăn mịn, bé có thể tiến tới thức ăn thô. Từ một nhóm thức ăn, mẹ có thể mở rộng sang nhiều nhóm thức ăn khác.
  • Đa dạng thực đơn: Đảm bảo thực đơn ăn dặm của bé đa dạng với các nhóm thức ăn như tinh bột, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất cần thiết. Việc cung cấp đủ các nhóm dưỡng chất này giúp bé phát triển toàn diện và đảm bảo sức khỏe.
  • Sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính: Trong giai đoạn này, ăn dặm chỉ là một nguồn năng lượng phụ, trong khi nguồn năng lượng chính vẫn là sữa mẹ hoặc sữa công thức. Vì vậy, cha mẹ cần đảm bảo bé tiếp tục uống 400 - 500 ml sữa mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của bé.

Ăn dặm kiểu truyền thống là một quá trình quan trọng trong sự phát triển và tăng cường sự đa dạng lương thực của bé. Việc tìm hiểu và áp dụng đúng phương pháp này có thể giúp bé tiếp cận với các loại thức ăn mới, phát triển khẩu vị và kỹ năng tự ăn. 

Vinamilk hy vọng rằng gợi ý thực đơn và hướng dẫn cho ăn dặm kiểu truyền thống cho bé trong bài viết này sẽ giúp các bậc cha mẹ có được những thông tin hữu ích để chăm sóc và nuôi dưỡng sự phát triển lành mạnh của con yêu. 



Câu hỏi thường gặp

  1. Bé ăn dặm kiểu truyền thống có thể bị táo bón không?

Có, nếu bé không ăn đủ chất xơ. Cha mẹ nên cho bé ăn nhiều rau xanh và trái cây để bổ sung chất xơ.

  1. Bé ăn dặm kiểu truyền thống có thể bị tiêu chảy không?

Có. Nếu bé ăn thức ăn không hợp vệ sinh hoặc bị dị ứng với một số loại thực phẩm. Cha mẹ nên chú ý vệ sinh an toàn thực phẩm và theo dõi các dấu hiệu dị ứng của bé.