1. Dấu hiệu biếng ăn ở trẻ nhỏ 

Bé không muốn ăn
Biếng ăn ở trẻ nhỏ - Dấu hiệu giúp ba mẹ nhận biết

Biếng ăn là tình trạng trẻ không tiêu thụ đủ lượng và loại thực phẩm cần thiết để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của cơ thể. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến các chỉ số phát triển như chiều cao và cân nặng. Ba mẹ có thể dễ dàng nhận biết trẻ biếng ăn thông qua các dấu hiệu phổ biến sau: 

  • Thời gian ăn kéo dài: Trẻ không chịu ăn hết khẩu phần hoặc bữa ăn thường kéo dài hơn 30 phút. 

  • Lượng ăn giảm sút: Trẻ bú ít hoặc ăn ít hơn so với bình thường. 

  • Thói quen ngậm thức ăn: Trẻ giữ thức ăn trong miệng lâu, không chịu nhai hoặc nuốt. 

  • Kén chọn thực phẩm: Trẻ không ăn một số nhóm thực phẩm quan trọng như thịt, cá, trứng, sữa hoặc rau củ quả. 

  • Phản ứng tiêu cực: Trẻ có biểu hiện chạy trốn, quấy khóc hoặc che miệng khi thấy thức ăn. 

  • Phản ứng sinh lý: Trẻ có dấu hiệu buồn nôn hoặc nôn ói khi nhìn thấy thức ăn. 

  • Chậm tăng trưởng: Các chỉ số cân nặng, chiều cao không đạt chuẩn, trẻ đứng cân hoặc thậm chí sụt cân. 

2. Nguyên nhân trẻ biếng ăn 

Bé không muốn ăn
Những nguyên nhân phổ biến làm tăng nguy cơ trẻ biếng ăn cha mẹ hay bỏ qua 

Để khắc phục hiệu quả, ba mẹ cần xác định đúng nguyên nhân khiến con chán ăn. Dưới đây là 4 yếu tố phổ biến nhưng thường bị bỏ qua: 

2.1. Mất cân đối hệ vi sinh đường ruột 

Đường tiêu hóa của con người chứa hơn 100 nghìn tỷ vi sinh vật, tạo thành một hệ vi sinh đường ruột đa dạng và phong phú. Hệ vi sinh này gồm nhiều nhóm vi sinh vật như vi khuẩn, nấm men… cùng môi trường sống đặc thù bên trong ruột. Dù có kích thước cực nhỏ, chúng đóng vai trò thiết yếu đối với sức khỏe tổng thể thông qua nhiều cơ chế khác nhau. 

Hệ vi sinh đường ruột đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng, bao gồm: 

  • Hỗ trợ quá trình tiêu hóa và hấp thu: Lợi khuẩn giúp cơ thể hấp thu và tổng hợp các chất thiết yếu như axit mật, chất béo, axit amin, vitamin và các axit béo chuỗi ngắn (SCFAs). 

  • Hỗ trợ chức năng miễn dịch: Các lợi khuẩn góp phần duy trì hàng rào bảo vệ niêm mạc ruột, điều hòa phản ứng miễn dịch và ức chế vi khuẩn gây hại thông qua cơ chế cạnh tranh dinh dưỡng, vị trí bám, tiết peptide kháng khuẩn và tác động lên các con đường tín hiệu tế bào. 

  • Điều chỉnh cảm giác thèm ăn: Hệ vi sinh đường ruột tương tác chặt chẽ với cơ thể chủ, ảnh hưởng đến hormone điều hoà cảm giác thèm ăn thông qua trục não - ruột, đồng thời tác động đến hệ thần kinh trung ương qua các đường dẫn truyền thần kinh. Nhờ đó, chúng góp phần điều hòa cảm giác đói - no và tác động đến hành vi ăn uống. 

Nhiều nghiên cứu cho thấy sự cân bằng của hệ vi sinh đường ruột không chỉ quan trọng đối với sức khỏe tổng thể mà còn ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn ở trẻ. Khi hệ vi sinh bị rối loạn, trẻ có thể gặp các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi…. Những tình trạng này có thể làm giảm cảm giác thèm ăn, dẫn đến biếng ăn. 

2.2. Chế độ ăn của trẻ không hợp lý 

Cách sắp xếp bữa ăn thiếu khoa học cũng là nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn: 

  • Ăn vặt sai thời điểm: Cho trẻ uống quá nhiều sữa, nước trái cây hoặc ăn bánh kẹo gần bữa chính khiến trẻ ngang dạ, giảm cảm giác đói. 

  • Khẩu phần không phù hợp: Ép trẻ ăn quá mức nhu cầu năng lượng khuyến nghị theo độ tuổi, ví dụ: bé trai 3 tuổi cần khoảng 1300Kcal/ngày, nếu bố mẹ cho trẻ ăn vượt mức nhu cầu sẽ khiến trẻ sợ hãi và mất hứng thú trong các bữa tiếp theo. 

  • Thực đơn nhàm chán: Việc thiếu đa dạng trong chế biến hoặc không giới thiệu cho con những món mới, chỉ cho trẻ ăn một vài món yêu thích sẽ khiến chế độ ăn uống của trẻ thiếu cân đối cả về khẩu phần và khẩu vị. 

2.3. Trẻ bị ép ăn và cách cho bé ăn chưa khoa học 

Tâm lý lo lắng con đói, con gầy khiến nhiều ba mẹ phản ứng thái quá khi trẻ ăn ít. Việc la mắng, đe dọa hay ép buộc không những không hiệu quả mà còn gây áp lực tâm lý nặng nề, khiến trẻ sợ ăn. 

Ngoài ra, trẻ nhỏ có xu hướng bắt chước hành vi của người lớn. Nếu ba mẹ có thói quen "kén chọn" thực phẩm, trẻ cũng dễ hình thành thói quen tương tự. 

2.4. Biếng ăn sinh lý 

Đây là tình trạng trẻ ăn ít hoặc tránh né việc ăn uống trong một số giai đoạn phát triển nhất định. Biếng ăn sinh lý không phải là bệnh lý và thường sẽ tự cải thiện theo thời gian nếu được chăm sóc đúng cách. 

3. Trẻ biếng ăn phải làm sao? 

Các nghiên cứu cho thấy hệ vi sinh đường ruột có thể hỗ trợ cảm giác thèm ăn ở trẻ. Hệ vi sinh đường ruột có thể ảnh hưởng đến các hormone điều hòa kiểm soát cảm giác thèm ăn thông qua vai trò trục não - ruột và có thể tác động lên hệ thần kinh trung ương thông qua các đường dẫn truyền thần kinh, từ đó điều hòa cảm giác đói - no và qua đó tác động đến hành vi ăn uống của trẻ. 

Bé không muốn ăn
Trẻ biếng ăn phải làm sao? Giải pháp giúp ba mẹ góp phần cải thiện biếng ăn cho con

Cải thiện sức khỏe hệ vi sinh đường ruột để kích thích thèm ăn 

Một trong những cách quan trọng giúp ba mẹ cải thiện sức khỏe tiêu hóa và hỗ trợ trẻ ăn ngon là bổ sung thực phẩm giàu lợi khuẩn vào chế độ ăn hàng ngày, chẳng hạn như sữa chua ăn hoặc sữa chua uống. Lợi khuẩn không chỉ giúp tăng số lượng vi sinh có lợi trong đường ruột mà còn góp phần giảm stress oxy hóa, từ đó phục hồi chức năng tiêu hóa và cải thiện cảm giác thèm ăn. 

Đối với trẻ nhỏ, ba mẹ có thể cân nhắc cho bé sử dụng sữa chua uống men sống vị cam - sản phẩm vừa phù hợp khẩu vị, vừa hỗ trợ tiêu hóa và tăng cảm giác thèm ăn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải lợi khuẩn nào cũng sống sót qua môi trường axit của dạ dày. Vì vậy, khi chọn sản phẩm, nên ưu tiên loại chứa hàng chục tỷ lợi khuẩn L.CASEI 431™ - chủng lợi khuẩn từ châu Âu đã được chứng minh qua hơn 90 nghiên cứu khoa học và lâm sàng về khả năng sống sót qua dịch dạ dày và đi tới ruột non, ruột già. 

Hiện nay, trên thị trường đang có bán các sản phẩm sữa chua uống men sống chứa khoảng 13 tỷ lợi khuẩn L.CASEI 431™ trong mỗi chai 65ml, giúp hỗ trợ tiêu hóa và tăng đề kháng. Ngoài ra, sản phẩm còn bổ sung 104mg lysine, kẽm và vitamin nhóm B (B1, B2, B12) - những dưỡng chất quan trọng giúp trẻ ăn ngon và tăng cân. Ba mẹ có thể cho bé uống đều đặn 2 chai mỗi ngày sau bữa ăn để hỗ trợ cải thiện tiêu hóa và giảm tình trạng biếng ăn. 

Lưu ý: Sản phẩm sữa chua uống men sống thường không dùng cho trẻ dưới 1 tuổi. 

PROBI_INFO-6.png

>>> Mua sữa chua uống Vinamilk Pro bi cam tại đây 

Điều chỉnh thói quen và tâm lý ăn uống 

Bên cạnh việc bổ sung lợi khuẩn, ba mẹ nên kết hợp các biện pháp sau để tạo hứng thú ăn uống cho trẻ: 

  • Đa dạng thực đơn: Thường xuyên thay đổi món ăn và cách trang trí đẹp mắt để kích thích thị giác của trẻ. 

  • Quy tắc bàn ăn: Giới hạn thời gian ăn từ 20 - 30 phút. Không nên kéo dài quá lâu khiến thức ăn nguội lạnh và trẻ thêm chán ngán. 

  • Không ép buộc: Nếu trẻ từ chối món mới, hãy kiên nhẫn thử lại vào dịp khác. Hãy để trẻ ăn theo nhu cầu và vận động trước bữa ăn để tạo cảm giác đói tự nhiên. 

  • Không khí gia đình: Cho trẻ ăn chung với gia đình, tạo không khí vui vẻ và khen ngợi khi trẻ ăn ngoan. Ba mẹ hãy là tấm gương ăn uống lành mạnh để con noi theo. 

  • Vệ sinh răng miệng: Đảm bảo đánh răng cho trẻ 1 - 2 lần/ngày. 

Hy vọng với những thông tin trên, ba mẹ đã có giải pháp khi không biết trẻ biếng ăn phải làm sao. Trẻ kén ăn là nỗi lo thường gặp của nhiều ba mẹ khi chăm sóc con nhỏ. Dù tình trạng này dễ gây áp lực, nhưng nếu ba mẹ hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng giải pháp phù hợp, trẻ hoàn toàn có thể cải thiện. Điều quan trọng là ba mẹ cần kiên nhẫn đồng hành, xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học và tạo không khí bữa ăn vui vẻ. Khi được hỗ trợ đúng cách, trẻ sẽ dần hình thành thói quen ăn uống tích cực, từ đó cải thiện tình trạng biếng ăn và phát triển khỏe mạnh.

Nguồn tham khảo: 

  1. Understanding the psychological and behavioral factors influencing picky eating in preschool-aged children - https://www.researchgate.net/publication/382680718_Understanding_the_psychological_and_behavioral_factors_influencing_picky_eating_in_preschool-aged_children Ngày truy cập 22/09/2025 

  2. PICKY EATING AND NUTRITIONAL STATUS IN CHILDREN AGED 1 TO 5 YEARS IN A CITY OF CENTRAL REGION, VIETNAM - https://jmp.huemed-univ.edu.vn/BBao/2020/2/PDF_2020m02d027_10_38_39.pdf Ngày truy cập 22/09/2025 

  3. What is the Healthy Gut Microbiota Composition? A Changing Ecosystem across Age, Environment, Diet, and Diseases - https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6351938/ Ngày truy cập 22/09/2025 

  4. Microbiome - https://www.niehs.nih.gov/health/topics/science/microbiome Ngày truy cập 22/09/2025 

  5. The effects of gut microbiota on appetite regulation and the underlying mechanisms - https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11542600/ Ngày truy cập 22/09/2025 

  6. Role of the normal gut microbiota - https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4528021/ Ngày truy cập 22/09/2025 

  7. Gut health - https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/gut-health Ngày truy cập 22/09/2025 

  8. Diarrhea in Children - https://www.msdmanuals.com/home/children-s-health-issues/symptoms-in-infants-and-children/diarrhea-in-children Ngày truy cập 22/09/2025 

  9. Constipation in Children: Novel Insight Into Epidemiology, Pathophysiology and Management - https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3042216/ Ngày truy cập 22/09/2025 

  10. Nuôi dưỡng trẻ nhỏ - Bộ Y tế ban hành theo QĐ số 5063/QĐ-BYT- https://sg.docworkspace.com/d/sIP-dupukAev4wsYG?sa=601.1037 Ngày truy cập 22/09/2025 

  11. Avoidant restrictive food intake disorder: recent advances in neurobiology and treatment - https://jeatdisord.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40337-024-01021-z Ngày truy cập 22/09/2025 

  12. The ‘picky eater’: The toddler or preschooler who does not eat - https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3474391/ Ngày truy cập 22/09/2025 

  13. Picky Eating in Normally Developing Children and Young Adults - https://www.researchgate.net/publication/369311831_Picky_Eating_in_Normally_Developing_Children_and_Young_Adults Ngày truy cập 22/09/2025 

  14. Effects of probiotic supplementation on intestinal flora, brain–gut peptides and clinical outcomes in children with anorexia nervosa - https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12011543/ Ngày truy cập 22/09/2025 

  15. https://jmp.huemed-univ.edu.vn/BBao/2020/2/PDF_2020m02d027_10_38_39.pdf  

  16. Effect of Lactobacillus paracasei subsp. paracasei, L. casei 431 on immune response to influenza vaccination and upper respiratory tract infections in healthy adult volunteers: a randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group study https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25926507/  

  17. Evaluation of the immune benefits of two probiotic strains Bifidobacterium animalis ssp. lactis, BB-12w and Lactobacillus paracasei ssp. paracasei, L. casei 431w in an influenza vaccination model: a randomised, double-blind, placebo-controlled study https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/37AF5CBDFE755064E97C8C75E7B8F5D4/S000711451100420Xa.pdf/div-class-title-evaluation-of-the-immune-benefits-of-two-probiotic-strains-span-class-italic-bifidobacterium-animalis-span-ssp-span-class-italic-lactis-span-bb-12-span-class-sup-span-and-span-class-italic-lactobacillus-paracasei-span-ssp-span-class-italic-paracasei-span-l-casei-431-span-class-sup-span-in-an-influenza-vaccination-model-a-randomised-double-blind-placebo-controlled-study-div.pdf