Bí quyết giúp trẻ có hệ miễn dịch mạnh mẽ nhờ kháng thể tự nhiên IgA

Hệ miễn dịch là một hệ thống phức tạp nhiều thành phần, có vai trò chống lại sự xâm nhập, gây hại của các mầm bệnh, qua đó giúp cơ thể phòng chống bệnh tật. Tuy nhiên ở trẻ em, hệ thống miễn dịch còn quá non yếu và cần được quan tâm tăng cường đặc biệt hơn.

Hệ miễn dịch của trẻ là gì?

Miễn dịch là khả năng đề kháng của cơ thể đối với các tác nhân gây bệnh khác nhau, nhằm bảo vệ cơ thể trước những nguy cơ bệnh tật. Hệ miễn dịch của trẻ không đầy đủ và hoàn thiện khi mới sinh, do đó trẻ sơ sinh có nguy cơ bị nhiễm trùng cao hơn người lớn.¹ Theo Hiệp hội Miễn dịch học Anh Quốc, có khoảng năm triệu trẻ sơ sinh tử vong trong năm đầu đời mà nguyên nhân phổ biến nhất là nhiễm trùng đường hô hấp và tiêu chảy.²

Để hỗ trợ hệ miễn dịch còn non nớt và đảm bảo an toàn cho trẻ, cơ thể người mẹ trao cho con biện pháp bảo vệ thụ động đầu tiên và cơ bản nhất là truyền kháng thể qua nhau thai cho con.^1-3 Kháng thể cũng được chuyển từ cơ thể mẹ sang trẻ sơ sinh qua sữa mẹ. Có 3 loại kháng thể được mẹ chuyển cho trẻ qua nguồn sữa là IgA; IgG và IgM.⁴

Tầm quan trọng của kháng thể tự nhiên trong sữa mẹ

Kháng thể IgM là lớp miễn dịch đầu tiên được tổng hợp ở trẻ. IgM là kháng thể đầu tiên tiếp xúc với kháng nguyên và kích hoạt hệ thống bảo vệ tức thì, phối hợp với hệ thống thực bào nhằm tiêu diệt mầm bệnh. Kháng thể IgG là kháng thể chiếm tỉ lệ cao nhất trong sữa, giúp trẻ tăng cường miễn dịch, phòng chống các bệnh nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, chống lại các bệnh truyền nhiễm ở giai đoạn đầu đời.³ Trong khi đó, kháng thể tiết IgA là tuyến phòng thủ đầu tiên trong khả năng chống nhiễm trùng, thông qua việc ức chế sự bám dính của vi khuẩn và virus vào các bề mặt niêm mạc, đồng thời tăng hiệu quả miễn dịch đường ruột và hô hấp.³

Các IgM, IgG và IgA tồn tại ở các nồng độ khác nhau trong huyết thanh, sữa và sữa non (colostrum). Nếu IgG có nhiều trong sữa bò (hàm lượng IgG cao nhưng IgA lại rất thấp), thì IgA trong sữa mẹ có hàm lượng rất cao, chiếm 89,7% tổng các loại kháng thể có trong sữa non và 87,7% trong sữa thường (*).^4,5 Với hàm lượng IgA cao như thế, sữa mẹ có vai trò đắc lực, hiệu quả trong việc bảo vệ trẻ trước các bệnh lý viêm nhiễm, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời.⁶

Cơ chế tác dụng của IgA

IgA chiếm đến 15-20% trong tổng lượng kháng thể của cơ thể. IgA được tiết ra chủ yếu tại hệ thống biểu mô niêm mạc trong ống tiêu hóa và hệ hô hấp, ngoài ra còn có ở sữa non, nước mắt, nước bọt và các dịch tiết. Khi IgA được được tiết ra ở đâu thì chúng chống lại các tác nhân gây bệnh tại đó.

Khi có tác nhân gây bệnh xuất hiện trên các bề mặt tiếp xúc với môi trường bên ngoài (da và niêm mạc đường tiêu hóa, hô hấp, tai mũi họng, mắt, tiết niệu; hệ thống tuyến.…), IgA nhanh chóng tiếp cận, ức chế, bắt giữ chúng và tạo thành phức hợp kháng nguyên-kháng thể. Sau đó phức hợp này được đưa đến tiêu hủy tại các tế bào thực bào. Đại thực bào và bạch cầu đa nhân trung tính, các loại tế bào miễn dịch chuyên “ăn thịt” các loại tác nhân gây bệnh. Từ đó, thông tin về mầm bệnh từ quá trình thực bào này sẽ được chuyển về trung tâm xử lý và kích hoạt các quá trình sinh miễn dịch đặc hiệu khác cũng như trí nhớ miễn dịch.

Tầm quan trọng của việc tăng cường kháng thể IgA cho trẻ

Nếu cơ thể thiếu IgA sẽ dễ mắc bệnh ở các cơ quan đường tiêu hóa, hô hấp và tiết niệu như viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi, hen, nhiễm trùng mắt, nhiễm trùng tai, bệnh lây truyền qua da, tiêu chảy, nhiễm trùng đường ruột, rối loạn tiêu hóa… Đặc biệt khi mật độ tác nhân gây bệnh xuất hiện nhiều hơn theo mùa, theo dịch bệnh thì khả năng mắc bệnh càng cao hơn. Nếu thiếu IgA vào mùa lạnh và mùa dịch cúm, niêm mạc đường hô thường xuyên tiếp xúc với các vi khuẩn, virus gây bệnh, dễ bị cảm cúm… còn mùa nóng thì hay mắc bệnh tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa…

Có ba cách để bổ sung IgA cho trẻ như cho trẻ bú mẹ, và chế độ dinh dưỡng.¹ Khi bé bắt đầu ăn dặm, cha mẹ nên bổ sung nhiều loại thực phẩm tươi bao gồm các loại rau và trái cây xay nhuyễn khác nhau để cung cấp đầy đủ dưỡng chất, qua đó giữ cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh.¹ Cố gắng tiếp tục cho con bú trong khi cho trẻ ăn dặm.¹ Bên cạnh đó, bổ sung IgA từ sữa non, đặc biệt là sữa non thu thập trong 24h đầu, là phương pháp được các chuyên gia khuyên dùng để giúp củng cố hệ miễn dịch chưa hoàn thiện của trẻ.^7-9

———

BB-12^TM là thương hiệu của Chr.Hansen A/S.

Tài liệu tham khảo

1. Pregnancybirth &baby. How your baby’s immune system develops. Link. Truy cập: 12/7/2021.
2. British Society for Immunology. Neonatal Immunology. Link. Truy cập: 12/7/2021.
3. Marshall JS, et al. Allergy Asthma Clin Immunol. 2018;14(2):49. Link.
4. Hurley WL (2003). In: Fox PF, McSweeney PLH (eds). Advanced dairy chemistry: 1, proteins, 3^rd Kluwer Academic, NY. pp 421–447, Ch 9.
5. Gapper, L.W., et al. Anal Bioanal Chem. 2007;389:93-109. Link.
6. Breastfeeding. Link. Truy cập: 12/7/2021.
7. American Pregnancy Association. Colostrum – The Superfood For Your Newborn. Link. Truy cập: 12/7/2021.
8. What Is Colostrum? Nutrition, Benefits, and Downsides. Link. Truy cập: 12/7/2021.
9. What to know about colostrum supplements. Link. Truy cập: 12/7/2021.
10. Viện Dinh Dưỡng – Bộ Y Tế. PGS. TS. BS. Trần Thúy Nga (2021). Đề tài Nghiên cứu Khoa học Cấp Viện: Hiệu quả bổ sung VINAMILK COLOSGOLD 3 lên tình trạng dinh dưỡng, tiêu chảy, nhiễm khuẩn hô hấp và phát triển tâm vận động của trẻ từ 24-59 tháng tuổi tại một số xã thuộc tỉnh Bắc Giang.