Những chấn thương ở mắt nếu không được xử lý nghiêm ngặt sẽ dẫn đến nhiễm trùng, ảnh hưởng đến thị lực của bé. Vì vậy, mẹ cần học cách sơ cứu đúng cách và kịp thời để bảo vệ “cửa sổ tâm hồn” cho bé yêu.
Mẹ cần trang bị kiến thức để sơ cứu những chấn thương mắt kịp thời và đúng cách cho bé
Biểu hiện của chấn thương mắt
Mẹ có thể nhận ra bé bị tổn thương ở mắt khi mắt bé bị đỏ hoặc bé phải nhắm nghiền mắt khi có vật nhỏ hay loại dịch lọt vào mắt. Tuy nhiên, không phải lúc nào biểu hiện chấn thương cũng rõ ràng hoặc bé biết thông báo với bố mẹ. Vì vậy, mẹ cần chú ý và nghĩ tới chấn thương mắt khi bé có các biểu hiện sau:
- Bồn chồn, bất ổn.
- Kêu đau bên trong hay xung quanh mắt.
- Nước mắt chảy giàn giụa.
- Dùng tay che một bên hoặc hai bên mắt.
- Khó cử động mắt.
- Một mắt trông khác với mắt bên kia.
- Thị lực đột nhiên giảm.
- Rách da ở mi mắt hoặc xung quanh mắt.
- Nhìn thấy máu bên trong mắt.
- Có vết bầm dập trên mắt hoặc quanh mắt.
- Nhắm ngắt quãng một bên mắt.
- Không chịu được ánh sáng chói.
Khi bé có những biểu hiện trên, dù tổn thương có nghiêm trọng hay không, mẹ cần nhanh chóng đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa mắt hoặc phòng cấp cứu gần nhất. Một số chấn thương nặng ở mắt không biểu hiện rõ ràng ngay từ đầu, nếu xử lý chậm có thể khiến tổn thương trở nên tồi tệ hơn, gây mất thị lực vĩnh viễn.
Cách xử lý các chấn thương mắt thường gặp
+ Xử trí khi bé có dị vật trong mắt
- Tuyệt đối không cho bé dụi mắt. Không dùng giấy hoặc bông để lấy dị vật tránh mắt bị nhiễm trùng, đẩy dị vật vào sâu hơn hoặc gây xước kết mạc, giác mạc.
- Bảo bé chớp mắt vài lần và để nước mắt đẩy dị vật ra ngoài. Nếu chưa có kết quả, mẹ giúp bé kéo mí mắt trên che trùm lên mí mắt dưới, để hàng mi dưới gạt sạch bụi bẩn ở mặt trong của mí trên. Sau đó nhỏ nước muối sinh lý hoặc thuốc cloroxít 0,04% rửa mắt cho bé.
- Mẹ cũng có thể nhẹ nhàng rửa mắt bị tổn thương của bé bằng nước sạch đổ từ bình hay chai lọ, nước từ vòi chảy chậm hay ngâm mắt bé trong nước sạch. Tránh phun nước thẳng vào mặt khiến bé sợ hãi nhé.
- Nếu bụi vẫn không ra, hãy yêu cầu bé nhắm mắt hoặc băng nhẹ cả hai bên để hạn chế cử động mắt, giảm thiểu chấn thương.
+ Xử trí khi xước giác mạc, kết mạc
- Vết xước nông ở giác mạc thường nhanh chóng tự lành sau 48h.
- vết xước sâu có thể đi kèm nguy cơ nhiễm trùng. Mẹ cần đưa bé đi bác sĩ khám ngay nếu bé nhạy cảm với ánh sáng, mắt bị đỏ hoặc nhìn mờ.
+ Xử trí vết thương mắt do đụng dập
- Mẹ cần chườm lạnh ngay cho vùng mắt bị chấn thương của bé để giảm đau và giảm phù nề. Tuyệt đối không ấn mạnh lên vùng tổn thương và không ép trực tiếp đá lạnh lên mắt vì sẽ khiến vết thương trở nên trầm trọng hơn.
- Có thể dùng túi chườm lạnh hoặc đá bọc trong khăn và chườm 15 – 20 phút, nhắc lại sau mỗi 1 – 2 giờ. Sau 48 giờ, xen kẽ chườm lạnh và chườm nóng cho bé.
+ Xử trí vết thương đâm xuyên hay chảy máu
- Giữ không cho bé dụi mắt mẹ nhé.
- Không rửa mắt bằng nước hoặc các dung dịch khác, đồng thời cũng không tìm cách loại bỏ vật mắc kẹt trong mắt.
- Hãy lót những miếng đệm bông xung quanh mắt bị tổn thương.
- Không cho bé uống hay ăn bất kỳ thứ gì, đề phòng trường hợp cần gây mê để xử trí vết thương.
- Tránh dùng các thuốc giảm đau như aspirin hay ibuprofen, vì các thuốc này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
+ Xử trí vết thương do bỏng hóa chất
- Cần lập tức rửa mắt bằng nước sạch để loại bỏ hóa chất:
- Nếu là bé nhỏ, đặt bé nằm ngửa, dùng các ngón tay banh rộng mắt, rửa mắt liền ít nhất 15-20 phút bằng nước từ ly hay vòi nước chảy chậm, bắt bé đảo mắt liên tục để tăng hiệu quả rửa mắt.
- Nếu là bé lớn bị chấn thương một mắt, mẹ hãy yêu cầu bé cúi đầu vào chậu hay bồn rửa, nghiêng đầu một bên sao cho mắt bị chấn thương nằm thấp hơn mắt lành.
- Nếu bé chấn thương cả hai mắt, cho bé ngửa đầu ra sau. Dùng nước sạch rửa cả hai mắt, đặc biệt không cho bé dụi mắt, không băng bó mắt.
- Đưa bé đi khám cấp cứu và mang theo chai lọ chứa hóa chất.
Cách phòng ngừa chấn thương mắt
- Chọn đồ chơi phù hợp với lứa tuổi của bé. Tránh các đồ chơi có vật nhọn như trò bắn cung tên, ném phi tiêu hoặc các đồ chơi nguy hiểm như súng bắn đạn giả.
- Theo sát khi bé chơi các trò chơi hay đồ chơi có thể gây nguy hiểm.
- Hướng dẫn bé cách dùng các vật dụng nguy hiểm như bút chì, kéo, dây chun, mắc áo…
- Dùng cửa chắn an toàn ở chân cầu thang hay nơi tiếp giáp cầu thang ở mỗi tầng, tránh để bé ngã cầu thang gây chấn thương mắt.
- Che chắn các góc nhọn của bàn, tủ.
- Khóa chặt mọi ngăn kéo và cửa tủ mà bé có thể với tới.
- Giữ các loại hóa chất tẩy rửa trong gia đình xa tầm với của bé nhỏ.
- Không cho bé chơi gần chó để tránh bé bị tổn thương mắt vì bị chó cắn. Nếu bé đã bị chó cắn, cần chuyển cho đi nơi khác.
Trên đây là các cách xử trí và phòng ngừa chấn thương mắt cho bé. Trường hợp bé bị chấn thương mắt mà mẹ không rõ nguyên nhân, mẹ không nên tự xử trí mà đắp cho bé miếng gạc vô trùng hay khăn sạch lên vùng mắt bị chấn thương và đưa bé đến bác sĩ ngay để có phương pháp điều trị sớm cho bé nhé. Chúc bé của mẹ luôn khỏe mạnh!
BS Hồ Thị Nam Huế
Trung tâm Dinh dưỡng Vinamilk
