Thời gian 9 tháng 10 ngày mang thai sắp qua, mẹ và gia đình đang háo hức chào đón bé yêu với một tâm thế luôn sẵn sàng. Thế nhưng, những ai làm mẹ lần đầu chắc hẳn sẽ thấy nhiều mới mẻ và bỡ ngỡ vì không “lường trước” được tất cả những tình huống có thể xảy ra trong giai đoạn chăm sóc con yêu từ lúc lọt lòng cho đến khi trưởng thành. Sau đây là những điều cơ bản cần biết cho lần đầu làm mẹ và bí quyết giúp các “bà mẹ trẻ” vượt qua những khó khăn này.
Những thay đổi cơ bản cần biết khi làm mẹ lần đầu
Hãy chắc chắn rằng mẹ sẽ biết tất cả những thay đổi cơ bản này để không bối rối trong bất kỳ tình huống nào xảy ra nhé:
+ Thay đổi về ngoại hình:
Điều mẹ dễ dàng nhận ra nhất là vóc dáng của mình đã thay đổi khá nhiều so với giai đoạn trước khi mang thai. Dáng người thon thả và làn da mịn màng sẽ khó quay trở lại được như thời con gái. Vì vậy, sau khi sinh mẹ hãy dành thời gian chăm sóc cho thân hình của mình bằng cách ăn uống và tập thể thao thường xuyên nếu muốn lấy lại vóc dáng nhanh chóng.
+ Thay đổi về sức khỏe:
Giai đoạn bé yêu mới chào đời (từ 0 tháng – 3 tháng tuổi) là khoảng thời gian khó khăn nhất với mẹ vì thời điểm này, mẹ sẽ không có ngày nào ngủ ngon giấc. Mẹ sẽ phải thức nguyên đêm để cho bé bú, thay tả cho bé hay dỗ dành những lúc bé khóc. Vì vậy, đây chính là thời gian thử thách nhất mà người mẹ nào cũng phải trải qua để cho con yêu có thể phát triển tốt nhất trong sự hy sinh về sức khỏe và thời gian của người mẹ.
+ Thay đổi về tâm sinh lý:
Mẹ có thể sẽ cảm thấy “quá tải” khi chăm sóc con vì phải nâng niu từng bữa ăn, giấc ngủ, giặt giũ quần áo… cùng lúc với dọn dẹp nhà cửa, nấu nướng cho cả gia đình. Mặc dù đã chuẩn bị tâm lý trước khi sinh nhưng mẹ vẫn thấy cuộc đời như rơi vào bế tắc nên thường xuyên xuất hiện tâm trạng buồn bã, chán nản và mệt mỏi kéo dài. Bên cạnh đó, những thay đổi của hormone nữ sẽ khiến mẹ có những lúc thấy mình là người mẹ được yêu thương nhất thế giới và cũng có những giây phút mẹ thấy mình đang quay chong chóng và tức giận với những điều vô cùng nhỏ nhặt.
+ Thay đổi về tài chính:
Ngoài những khoản chi để sắm sửa đồ dùng cho mẹ và bé hay tài chính khi mẹ đi sinh thì lúc con yêu chào đời cho đến khi lớn lên và đi học, tài chính của vợ chồng mẹ cũng sẽ có những thay đổi lớn. Vì vậy, thay vì chi tiêu nhiều ở những khoản không cần thiết khi bé còn nhỏ, hãy lập một kế hoạch chi tiêu cụ thể cho cả gia đình và mở một tài khoản tiết kiệm cho con mình ngay từ bây giờ.
Bí quyết vượt qua những thay đổi về sức khỏe, tâm sinh lý và tài chính
+ Luyện tập thói quen về giấc ngủ cho cả mẹ và con:
Chúng ta đã biết, lý do trẻ sơ sinh hay thức dậy sau vài giờ để bú là vì dạ dày bé có thể tích nhỏ nên rất mau đói. Mặc khác, bé cũng chưa phân biệt được ngày đêm nên có những bé sẽ ngủ suốt vào ban ngày và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm. Vì vậy, để giúp bé ngủ ngon và đúng giấc, ngay từ 2 tuần tuổi mẹ hãy bắt đầu dạy bé phân biệt ngày và đêm, dạy bé tự ngủ. Cụ thể:
Ban ngày, khi bé còn thức, hãy chơi với bé càng nhiều càng tốt. Mẹ có thể nói chuyện, hát cho bé nghe khi bé đang bú. Tập cho bé làm quen với tiếng ồn thông thường ban ngày như tiếng tivi, radio, máy giặt… Ngoài ra, bé đang bú mà thiu thiu ngủ, mẹ nên nhẹ nhàng đánh thức bé dậy. Ban đêm, mẹ cần giữ yên lặng và nói khẽ khi cho bé bú. Ngoài ra, hãy giữ phòng tối (có thể để đèn ngủ sáng dịu), yên tĩnh và không trò chuyện với bé nhiều.
Khi bé được 8 tuần tuổi, mẹ có thể luyện tập cho bé tự ngủ bằng cách đặt bé vào nôi hay xuống giường khi bé buồn ngủ và hát ru, vỗ nhẹ mông, thoa đầu…
Từ 8 tuần tuổi, mẹ đã có thể tập cho bé ngủ nôi
Luyện tập giấc ngủ cho bé không chỉ quan trọng đối với sự phát triển của bản thân bé mà còn quan trọng với mẹ. Nếu con mẹ hay quấy đêm thì mẹ cũng sẽ thiếu ngủ, không đủ sức khỏe cũng như tinh thần để chăm sóc bé khỏe mạnh được. Vì vậy, hãy lựa chọn cho mình cách dỗ bé ngủ thích hợp để cả con và mẹ đều được ngủ ngon.
Cân bằng chế độ ăn uống hợp lý
Để lấy lại sức sau khi sinh cũng như nạp đủ dinh dưỡng để có sữa cho bé bú, các mẹ hãy bổ sung đa dạng các thực phẩm chứ protein, chất béo, đường, chất khoáng, vitamin, nước. Cần chú ý thức ăn phải đa dạng, phối hợp thức ăn tinh và thô một cách hợp lý. Mỗi ngày mẹ có thể ăn 5 – 6 bữa và không nên kiêng cữ nhằm giúp mẹ có đủ sữa cho con.
Mặt khác, những thay đổi về vóc dáng là điều hiển nhiên nên mẹ đừng quá lo lắng, tránh ăn kiêng, giảm cân để không xảy ra những vấn đề như: thiếu sữa, cơ thể suy nhược…
Lên kế hoạch tài chính và cách chi tiêu phù hợp
Lần đầu tiên được làm mẹ, mẹ có tâm lý là chỉ mong sao con mình có đầy đủ quần áo, đồ chơi… Thế nhưng, các mẹ cần biết quần áo của trẻ sơ sinh có thể dùng lại của người thân trong gia đình và họ hàng của mình. Mặt khác, bé sẽ thay đổi rất nhiều về cân nặng, ngoại hình trong những tháng tiếp theo nên nếu mẹ chi tiêu quá nhiều vào khoản này sẽ gây lãng phí một nguồn tiền lớn. Hơn nữa, thời gian nghỉ sinh là khoảng thời gian dài mẹ không có việc làm cũng sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu của gia đình. Vì vậy, người mẹ cần biết cách lên kế hoạch tài chính và chi tiêu phù hợp, đảm bảo cân đối được thu chi trong gia đình mà con yêu vẫn luôn đủ đầy.
Nói tóm lại, lần đầu làm mẹ sẽ không tránh khỏi những lo lắng, bỡ ngỡ khi có những thay đổi xảy ra. Tuy nhiên, mẹ hãy cứ xem đó là chuyện bình thường và hãy học cách làm quen, đối mặt với những thay đổi về sức khỏe, tâm sinh lý hay học cách kiểm soát chi tiêu của gia đình. Ngoài ra, mẹ hãy luôn trấn an mình rằng, bản năng làm mẹ sẽ là công cụ đắc lực nhất giúp mẹ vượt qua tất cả. Cứ mỗi lần phải đối mặt với thử thách mới, mẹ sẽ tích lũy thêm những kinh nghiệm để trở thành một người mẹ tự tin hơn. Chúc mẹ vững tin trong hành trình mới đầy thiêng liêng này và chúc con yêu của mẹ luôn khỏe mạnh để phát triển toàn diện nhất về thể chất và tinh thần.
BS. Nguyễn Vĩnh Hoàng Oanh
Trung tâm Dinh dưỡng Vinamilk
