Kháng thể miễn dịch mà bé nhận từ mẹ ngay từ lúc sơ sinh chỉ có thể bảo vệ bé khỏi những căn bệnh thông thường trong khoảng thời gian từ 1 tháng cho tới 1 năm. Mặt khác, kháng thể tự có này cũng không thể đối phó với một số căn bệnh nguy hiểm như: bệnh ho gà, bệnh sởi, bệnh đậu mùa,… Tiêm phòng Vắc xin là cách tốt nhất để giảm thiếu nguy cơ mắc bệnh cho bé yêu, giúp bé khỏe mạnh hơn trong suốt những năm tháng đầu đời. Khi bé bước vào giai đoạn 7-12 tháng tuổi, mẹ cần biết rõ các loại Vắc xin bé cần tiêm để ngừa các chứng bệnh nguy hiểm, thời gian phù hợp để tiêm Vắc xin cũng như những lưu ý quan trọng cần biết khi cho bé tiêm ngừa. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ ghi chú lại các thông tin hữu ích để giúp bé tiêm phòng an toàn và đúng cách nhất có thể.
Các chứng bệnh nguy hiểm và loại Vắc xin bé cần được tiêm phòng
Dưới đây là một số bệnh mà trẻ nhỏ nói chung, bé 7-12 tháng tuổi nói riêng cần phải được tiêm phòng:
Bạch hầu là bệnh đường hô hấp nghiêm trọng có thể gây ra một lớp màng dày trong mũi, cổ họng và đường thở, dẫn tới các vấn đề về hô hấp, suy tim, liệt và thậm chí tử vong. Tỉ lệ mắc bệnh bạch cầu của bé là rất lớn nên mẹ cần cho bé tiêm phòng đúng lúc.
Hemophilus Influenza Loại B là một bệnh nhiễm trùng có thể gây viêm phổi, viêm màng não, viêm cổ họng cấp, viêm tai và viêm tai giữa,… Bệnh này phổ biến nhất ở các bé dưới 5 tuổi nên mẹ cần cho bé tiêm Vắc xin Hib.
Viêm gan A là bệnh nhiễm trùng gan do vi rút có thể gây sốt, mệt mỏi, vàng da và chán ăn. Mẹ có thể cho bé tiêm vắc-xin Hep-A, chờ đến lúc bé trên 2 tuổi thì nên tiêm thêm thuốc miễn dịch globulin để ngừa bệnh.
Viêm gan B là bệnh viêm gan do vi rút có thể dẫn đến suy gan hoặc bệnh gan mãn tính. Những người đã nhiễm bệnh này có nguy cơ cao bị ung thư gan về sau, vì vậy, phòng ngừa sớm mang lại lợi ích ngay lập tức, cũng như về lâu dài. Bé cần tiêm 3 mũi vắc-xin viêm gan B để đảm bảo phòng ngừa càng sớm càng tốt.
Sởi là một bệnh do vi rút gây phát ban, ho, sốt và có thể dẫn đến tiêu chảy, viêm tai giữa, viêm phổi, tổn thương não hoặc tử vong. Bé cần được tiêm vắc-xin MMR để ngừa sởi.
Quai bị là bệnh có thể gây sốt, nhức đầu, sưng tuyến tai dẫn đến viêm màng não, nhiễm trùng não và tủy sống hoặc sưng não, thậm chí gây mất thính giác. Đối với bé trai, bệnh gây sưng tinh hoàn và có thể dẫn đến vô sinh sau này. Mẹ có thể cho bé tiêm vắc-xin MMR để ngừa bệnh.
Ho gà là bệnh gây ho và nghẹt thở kéo dài kèm theo hiện tượng nôn mửa. Ho gà dẫn đến viêm phổi, co giật, tổn thương não hoặc có thể gây tử vong. Vắc-xin DTaP có thể ngăn ngừa bện này.
Phế cầu khuẩn có thể gây viêm phổi và viêm màng não, viêm tai giữa. Bé trên 7 tháng nên tiêm một hoặc vài mũi ngừa bệnh này.
Bại liệt là một vi rút phổ biến gây sốt, viêm họng, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, đau cổ, lưng và chân. Bệnh này có thể được ngăn ngừa bằng vắc-xin tiêm chủng IPV và vắc-xin uống OPV.
Tiêu chảy cấp do rotavirus là bệnh nhiễm trùng đường ruột xảy ra chủ yếu ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, gây nôn mửa, tiêu chảy từ 5 đến 7 ngày. Bệnh sẽ gây mất nước, có thể dẫn đến tử vong ở những bé suy dinh dưỡng. Mẹ nên cho bé tiêm phòng bệnh này càng sớm càng tốt.
Bệnh sởi Đức là một bệnh gây phát ban trên mặt và cổ, sốt nhẹ và sưng tuyến giáp, có thể gây viêm khớp. Do đó, mẹ đừng quên tiêm phòng bệnh này cho bé.
Uốn ván có thể gây căng cơ một cách nghiêm trọng, làm cứng cơ hàm, không thở được có thể dẫn đến tử vong. Mẹ nên cho bé tiêm vắc-xin DTaP.
Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây, gây phát ban khắp mặt và cơ thể từ ba đến bốn ngày, kèm theo các triệu chứng hô hấp. Bệnh trở nên nguy hiểm bé đang bị viêm phổi, nhiễm trùng da, tổn thương não,… Mẹ có thể cho bé tiêm VZV để ngừa bệnh.
Mẹ nhớ tiêm phòng đúng thời điểm để bé yêu luôn khỏe mạnh và có được sức đề kháng tốt hơn
Thời gian tiêm phòng thích hợp cho bé theo độ tuổi
Sau khi biết được các loại bệnh cần được tiêm phòng, mẹ có thể lưu vào hồ sơ các giai đoạn thích hợp để bé 7-12 tháng tuổi có thể tiêm Vắc xin như sau:
Trong giai đoạn dưới 7 tháng tuổi, bé đã được tiêm các Vắc xin phòng viêm gan siêu vi B, BCG, ngừa bệnh lao phổi, ngừa bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, Hib (mũi 1,2,3), Viêm gan siêu vi B (mũi 2,3,4), Vắc-xin Rotavirut. Mẹ lưu ý nhé, nếu trước 7 tháng tuổi bé vẫn chưa được tiêm các mũi Vắc xin này thì lúc bé 7-12 tháng tuổi, mẹ có thể bổ sung cho bé. Một số Vắc xin khác có thể cùng tiêm chủng với DtaP như viêm gan B hay bại liệt… nên bạn có thể kết hợp tiêm phòng để giảm số lần đi tiêm.
Đến giai đoạn bé 7-12 tháng tuổi mẹ cần cho bé tiêm phòng cúm, viêm não Nhật Bản B, thủy đậu, sởi, quai bị, Rubella, Viêm gan A (mũi 1), Vắc xin DTaP kháng bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà, Vắc xin ngăn ngừa thủy đậu(mũi 1).
Ngoài ra, khi bé lớn hơn, mẹ có thể cho bé tiêm theo các giai đoạn thời gian thích hợp sau:
– Bé 18 tháng tuổi tiêm mũi Vắc xin ngừa viêm gan B lần thứ 3.
– Bé 12-15 tháng tuổi và 4-6 tuổi có thể tiêm lần lượt 2 mũi Vắc xin MM để phòng ngừa bệnh sởi, quai bị và Rubella.
– Bé 18 tháng tuổi, 4-6 tuổi cần tiêm lần lượt 2 mũi Vắc xin phòng tránh bại liệt (IPV)
– Bé 12-15 tháng tiêm mũi thứ 4 ngừa Vắc xin PCV13 ngăn ngừa phế cầu khuẩn liên hợp.
– Bé 12 tháng và 24 tháng tiêm lần lượt 2 mũi Vắc xin phòng ngừa viêm gan A
– Bé gái 9 tuổi có thể tiêm Vắc xin HPV ngừa ung thư cổ tử cung
Những lưu ý khi tiêm phòng cho bé trong giai đoạn 7 – 12 tháng
Giai đoạn sau tiêm phòng, mẹ cần chú ý quan sát kỹ các biểu hiện của bé để biết được rằng, bé có đang chịu tác dụng phụ của thuốc hay không. Các biểu hiển
tác dụng phụ thường gặp khi tiêm phòng dưới đây sẽ giúp mẹ hiểu ra hơn.
Tác dụng phụ của thuốc tiêm phòng
– Hầu hết các bé đều sẽ bị sốt nhẹ, chỗ tiêm bị sưng đỏ, phồng rộp sau khi tiêm phòng. Điều này hoàn toàn bình thường nên mẹ không cần quá lo lắng.
– Tùy từng cơ địa, một số bé sẽ bị sưng đỏ và nổi cục cứng, đau tại chỗ tiêm. Việc này có thể kéo dài khoảng 6-8 tiếng. Tuy nhiên, nếu vết tiêm sưng to kéo dài liên tục, mẹ nên đưa bé đi bác sĩ để kiểm tra.
Lưu ý: Mẹ có thể chườm đá lạnh để giúp bé giảm đau ở chỗ tiêm thuốc, tuyệt đối không đắp chanh, khoai tây theo kinh nghiệm dân gian vì có thể gây nhiễm trùng vết tiêm của bé.
Các gợi ý giúp bé tiêm phòng an toàn hơn
Lựa chọn nơi tiêm phòng: Mẹ có thể cho bé chích ngừa ở các bệnh viện, phòng khám hoặc các trung tâm y tế gần nhà để tiện chăm sóc cho bé nếu con gặp phải tác dụng phụ của thuốc.
Lưu lại lịch tiêm phòng của bé: Mẹ nên lưu lại lịch tiêm phòng của bé ở trong sổ khám sức khỏe để theo dõi tình trạng chích ngừa của con. Mẹ cũng cầm lập 1 lịch chích ngừa riêng có ngày tháng rõ ràng để nhớ cho bé tiêm phòng đúng thời gian thích hợp.
Tiêm phòng Vắc xin chính là một trong những cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho bé yêu nhà bạn. Không những thế, giữ cho bé không nhiễm bệnh cũng góp phần giảm thiểu nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm cho cộng đồng. Những hướng dẫn và thông tin trên đây sẽ giúp mẹ biết cách lưu lại hồ sơ tiêm chủng của bé, ghi nhớ các mũi tiêm quan trọng và thời điểm thích hợp cần tiêm để bé 7-12 tháng tuổi luôn khỏe mạnh và có sức đề kháng tốt hơn.
Bác sỹ Nguyễn Vĩnh Hoàng Oanh
Trung tâm Dinh dưỡng VNM
