Sữa A2 là gì? Lợi ích của sữa A2 đối với sức khỏe
1. Sữa A2 là gì?
Sữa A2 là sữa chỉ chứa thành phần đạm A2 thuộc nhóm β-casein. Sữa A2 được các nhà khoa học New Zealand phát hiện và đưa vào sử dụng rộng rãi vào những năm 90 của thế kỹ trước (khoảng 1990). Hiện nay, loại sữa này đã được phát triển tại nhiều quốc gia trên thế giới như Úc, Anh, Hoa Kỳ, New Zealand và Hà Lan, và được quảng bá rộng rãi rằng chúng có lợi cho những người không hoặc kém dung nạp lactose trong sữa. (1)
Vậy, đạm A2 là gì?
Đạm A2 β-casein là loại chất đạm sau khi qua quá trình tiêu hóa ở ruột, sẽ không dễ dàng bị chuyển hóa thành β-casomorphin-7 (βCM7), một hoạt chất sinh học được cho là làm tăng yếu tố nguy cơ mắc các bệnh mãn tính không lây. Đồng thời, có thể gây ra các rối loạn tiêu hóa cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình hấp thu, chuyển hóa các dưỡng chất.(2)
Để rõ hơn, cần hiểu vài khái niệm về chất đạm (protein) trong sữa
Cùng với những dưỡng chất thiết yếu khác, chất đạm (Protein) trong sữa còn được biết là nguồn chứa những chuỗi peptide có hoạt tính sinh học cực kỳ quan trọng cho quá trình tăng trưởng, duy trì, tái tạo, phục hồi mô tế bào và xúc tác rất nhiều phản ứng sinh lý, sinh hóa và chuyển hóa trong cơ thể. (3)
Chất đạm trong sữa gồm hai loại chủ yếu, đạm whey và đạm casein với tỷ lệ khác nhau tùy theo loài. Đơn cử vài loại phổ biến như sữa bò, ước tính tỷ trọng đạm whey/casein là 20/80 và 60/40 là tỷ lệ ở sữa mẹ. Đạm whey và casein tuy khác nhau về cấu trúc và chức năng, tuy nhiên cả hai đều có vai trò quan trọng trong tăng trưởng mô tế bào, đặc biệt là ở trẻ em.(4; 5)
Đạm casein gồm nhiều chuỗi acid amin, chủ yếu là α1-casein, α2-casein, β-casein, γ-casein, và κ-casein. Đặc biệt, β-casein chiếm hàm lượng khoảng 30% trong tổng lượng đạm có trong sữa bò. Trong nhóm β-casein lại có những 13 loại casein, nhưng chủ yếu, phổ biến và chiếm tỷ trọng cao là A1 β-casein (A1) và A2 β-casein (A2).(6)
Từ ngàn xưa, ngoài các thành phần dưỡng chất khác, chất đạm thuộc nhóm β-casein trong sữa bò chỉ chứa A2. Nhưng qua hàng ngàn năm lai tạo và đột biến, hầu hết sữa bò hiện nay có cả hai thành phần A1 và A2.
Đạm A2 có gì khác biệt so với đạm A1?
Thành phần hóa học của A1 và A2 cơ bản không khác nhau nhiều, nhưng tính năng, đặc điểm của chúng lại khác nhau xa. Khoa học đã chứng minh A2 có nhiều ưu điểm hơn các β-casein khác, (2) với nhiều tính năng và lợi điểm vượt trội cho sức khỏe hệ tiêu hóa.
2. Lợi ích của sữa A2 đối với sức khỏe
Một phân tích đánh giá hệ thống các nghiên cứu khoa học có liên quan đến sữa A2, được lưu trữ trên thư viện Y khoa quốc gia Hoa kỳ và cũng được đăng tải trên tạp chí Advances in Nutrition(7). Phân tích này tổng hợp 3,287 nghiên cứu riêng biệt trên người và cả động vật. Các nghiên cứu có mục tiêu và phương pháp nghiên cứu tương tự nhau và cùng khảo sát về lợi điểm, tính năng liên quan sữa A2. Kết quả phân tích chứng minh một số lợi ích của sữa A2 như sau:
Giảm triệu chứng rối loạn tiêu hóa: Sữa A2 sau khi qua hệ tiêu hóa, hầu như không bị phân cắt – chuyển hóa thành các chuỗi β-casomorphin-7 (βCM-7) và do đó không gây các triệu chứng – biểu hiện của rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, đầy hơi, đau bụng và tiêu phân lỏng... Bên cạnh đó, với sự thiếu vắng βCM7 sau khi qua hệ thống men tiêu hóa tại dạ dày ruột, các dưỡng chất trong sữa A2 được hấp thu tốt và hiệu quả hơn.
Hấp thu dưỡng chất tốt hơn: Sữa A2 có khả năng hỗ trợ rút ngắn thời gian làm trống dạ dày, từ đó giúp các hoạt động tiêu hóa - chuyển hóa các dưỡng chất được thuận lợi.
Giảm kích ứng đường ruột: Sữa A2 hầu như không kích ứng dạ dày - ruột non, giúp phòng ngừa – hạn chế tình trạng viêm đại tràng và các rối loạn hấp thu.
Tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch đường ruột: Sữa A2 có thể giúp tăng hiệu quả miễn dịch tại ruột, giúp phòng chống các bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa.
Hỗ trợ nhu động ruột: Sữa A2 có thể hỗ trợ phòng chống táo bón thông qua tác dụng tăng nhu động ruột, làm mềm phân và tăng thể tích phân.
Ngoài ra, một kết luận nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Dinh dưỡng Y - sinh học Hoa kỳ khuyến nghị rằng, sữa A2 có thể hỗ trợ những người có vấn đề rối loạn tiêu hóa và viêm nhiễm hệ dạ dày ruột(8; 9).
Một điểm cần lưu ý nữa là trên thư viện online của Tổ chức An toàn Thực phẩm Châu Âu (European Food Safety Authority – EFSA) có khuyến nghị, Sữa A2 rất phù hợp cho phát triển thể chất, trí não, sức cơ, phòng ngừa bệnh tật. Không những thế, chúng còn thích hợp cho những cá thể có bất thường dung nạp sữa, như rối loạn tiêu hóa, đầy hơi,... khi uống sữa. (2; 10)
3. Nguồn sữa A2 từ đâu và quí hiếm thế nào?
Sữa A2 hiện hữu ở nhiều chủng loài động vật có vú, với tỷ trọng hàm lượng A1/A2 khác nhau tùy loại. Sữa A2 từ bò A2 chứa hàm lượng đạm A2 cao, là nguồn cung có thể đáp ứng nhu cầu xã hội. Tuy nhiên, để có được giống bò A2 quý hiếm là không hề dễ dàng. Giống bò A2 cần đảm bảo có cặp alen đồng hợp tử A2A2 như hình dưới (11). Nhưng qua hàng ngàn năm đột biến và lai tạo tự nhiên, cặp alen này đã dần biến đổi, mai một. Hiện nay, tỷ lệ bò có cặp alen thuần chủng A2A2 trong tự nhiên là không đáng kể. Muốn có được giống bò thuẩn chủng A2, cần phải trải qua quá trình chọn lựa, chắt lọc, và lai tạo nghiêm nhặt (12; ) để tạo ra giống bò A2 thuần chủng.
Vậy, với những chứng cứ y học nêu trên, đặc biệt là được đăng tải theo dạng “systematic reviews and meta-analyses” trên các tạp chí chuyên ngành về nghiên cứu khoa học, sữa A2 là một sản phẩm rất cần và hữu ích cho sự tăng trưởng – phát triển thể chất, phòng chống bệnh tật cũng như những ai có rối loạn dung nạp khi uống sữa.
Sữa là nguồn dinh dưỡng quý giá cho mọi lứa tuổi, và càng trở nên hữu ích khi được bổ sung hợp lý vào khẩu phần hàng ngày. Sữa A2 với đặc điểm chỉ chứa đạm A2 trong thành phần đạm β-casein mang lại nhiều lợi ích cho quá trình tiêu hóa – hấp thu dưỡng chất. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sữa A2 vẫn là sữa, chứa đầy đủ các thành phần như đạm, chất béo, đường lactose và các dưỡng chất thiết yếu khác. Vì vậy, những người có vấn đề với dung nạp lactose hoặc dị ứng với protein sữa vẫn có nguy cơ gặp vấn đề sức khỏe.
BS. Nguyễn Vũ Linh (*)
Trung tâm Dinh dưỡng | Phòng khám Đa khoa An Khang
(*) Manager of Nutrition Center - An Khang General Clinic
Tài liệu tham khảo:
A2 milk: What you need to know https://www.medicalnewstoday.com/articles/318577.php
Review of the potential health impact of β-casomorphins and related peptides https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.2903/j.efsa.2009.231r
Hoppe C, Molgaard C, Michaelsen KF: Cow’s milk and linear growth in industrialized and developing countries. Annu Rev Nutr 2006;26:131–173. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16848703
Jeff S. Volek, Ph.D., R.D Whey vs. casein protein https://www.nutritionexpress.com/showarticle.aspx?articleid=787
Soumitra Banerjee . Acta Scientific Nutritional Health. https://actascientific.com/ASNH/pdf/ASNH-02-0057.pdf
Systematic Review of the Gastrointestinal Effects of A1 Compared with A2 β-Casein https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5593102/
Effects of milk containing only A2 beta casein versus milk containing both A1 and A2 beta casein proteins on gastrointestinal physiology, symptoms of discomfort, and cognitive behavior of people with self-reported intolerance to traditional cows’ milk. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4818854/
The A2 milk case: a critical review. https://www.nature.com/articles/1602104
A2 Milk Enhances Dynamic Muscle Function Following Repeated Sprint Exercise, a Possible Ergogenic Aid for A1-Protein Intolerant Athletes? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5331525/
A2 Milk: New Perspectives for Food Technology and Human Health
A1 beta-casein milk protein and other environmental pre-disposing factors for type 1 diabetes. https://www.nature.com/articles/nutd201716#bib54