1. Vì sao trẻ ăn dặm dễ gặp vấn đề tiêu hóa kém? 

Khi bắt đầu ăn dặm, trẻ làm quen với thực phẩm ngoài sữa mẹ - một thay đổi lớn đối với hệ tiêu hóa còn non nớt. Đây là thời điểm dễ xuất hiện các triệu chứng như táo bón, tiêu chảy, đầy hơi hoặc chướng bụng. 

Theo TS.BS Lưu Thị Mỹ Thục - Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung Ương: 

Giai đoạn ăn dặm là thời điểm hệ vi sinh vật đường ruột của bé được “tái thiết lập” để trở nên đa dạng, ổn định như đường ruột của người trưởng thành. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn trẻ dễ gặp các vấn đề tiêu hóa nếu có tác nhân gây mất cân đối hệ vi sinh đường ruột. Do đó, mẹ cần quan tâm đến việc chăm sóc hệ tiêu hóa cho trẻ, đặc biệt là chú trọng bổ sung HMO và lợi khuẩn để nâng cao sức khỏe đường ruột và chống lại mầm bệnh. 

Một trong những nguyên nhân phổ biến là cho trẻ ăn dặm quá sớm, khi hệ tiêu hóa chưa đủ trưởng thành để xử lý thực phẩm mới. Ngoài ra, hệ vi sinh đường ruột của trẻ cũng đang trong giai đoạn “tái thiết lập”, chuyển từ ưu thế lợi khuẩn Bifidobacterium sang hệ vi sinh đa dạng hơn, giống người trưởng thành. Quá trình này khiến đường ruột dễ bị tổn thương nếu có tác nhân gây mất cân bằng như thay đổi chế độ ăn, bệnh lý hay sử dụng kháng sinh. 

Khi tỷ lệ giữa lợi khuẩn và hại khuẩn bị mất cân đối - còn gọi là loạn khuẩn đường ruột, trẻ có thể gặp các triệu chứng như tiêu chảy, táo bón, phân có chất nhầy, hoặc khó đi tiêu. Đây là lý do mẹ cần đặc biệt quan tâm đến việc chăm sóc hệ tiêu hóa cho trẻ trong giai đoạn ăn dặm. 

Bé trái đang đi vệ sinh
Bố mẹ cần theo dõi tình trạng đi ngoài khi bé mới bắt đầu ăn dặm 

2. Giải pháp cải thiện tiêu hóa cho trẻ ăn dặm 

Khi mới bắt đầu ăn dặm, trẻ thường ăn với lượng nhỏ để làm quen với hương vị và kết cấu thực phẩm mới. Trong giai đoạn này, mẹ nên tiếp tục duy trì việc cho bé bú mẹ hoặc sử dụng sữa công thức phù hợp để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất và hỗ trợ hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ. 

Sữa mẹ chứa lợi khuẩn (probiotics) và chất xơ (prebiotics) - hai thành phần quan trọng giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh. Các lợi khuẩn như Bifidobacterium và Lactobacillus có khả năng chống viêm, hỗ trợ tiêu hóa và giảm các triệu chứng như táo bón, tiêu chảy. 

Đặc biệt, lợi khuẩn phát triển mạnh nhờ HMO (Human Milk Oligosaccharides) - một loại prebiotic tự nhiên trong sữa mẹ. HMO không được hấp thu qua thành ruột mà đóng vai trò là “thức ăn” cho lợi khuẩn, giúp tăng số lượng và đa dạng chủng loại vi sinh vật có lợi. Trong đó, 6 loại HMO nổi bật gồm: 2’-FL, 3-FL, DFL, LNT, 3’-SL và 6’-SL, mỗi loại mang lại lợi ích riêng cho hệ tiêu hóa, miễn dịch và phát triển toàn diện của trẻ. 

Ngoài việc nuôi dưỡng lợi khuẩn, HMO còn được lên men tạo ra SCFA (axit béo chuỗi ngắn) - hoạt chất sinh học giúp củng cố hàng rào ruột, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ trao đổi chất. 

Việc bổ sung đồng thời 6 loại HMO cùng 2 tỷ lợi khuẩn BB-12™ và LGG™ trong sữa công thức cải tiến là giải pháp dinh dưỡng hiệu quả giúp trẻ ăn dặm tiêu hóa tốt hơn, đặc biệt khi mẹ không thể cho bé bú trực tiếp.

Hiện nay, một số sản phẩm sữa công thức đã được cải tiến để bổ sung đầy đủ cả DFL và 3-FL - hai loại HMO quan trọng thường thiếu trong công thức thông thường. DFL có hoạt tính kháng khuẩn mạnh, còn 3-FL tham gia vào hệ miễn dịch thông qua tuần hoàn. Kết hợp cùng đạm whey giàu alpha-lactalbumin và chất xơ hòa tan như FOS, GOS, các công thức này giúp trẻ dễ tiêu hóa, dễ hấp thu và hỗ trợ tăng trưởng toàn diện. 

Bé gái và ly sữa
Công thức sữa cải tiến với 6 loại HMO hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giúp bé hấp thu tốt hơn 

Trẻ ăn dặm tiêu hóa kém là tình trạng thường gặp do hệ tiêu hóa và hệ vi sinh đường ruột chưa hoàn thiện. Để cải thiện, mẹ nên duy trì cho bé bú mẹ hoặc sử dụng sữa công thức cải tiến chứa lợi khuẩn và HMO - những thành phần hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và giúp cân bằng hệ vi sinh. Việc chăm sóc sức khỏe đường ruột đúng cách ngay từ giai đoạn ăn dặm sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Nguồn tham khảo:

  1. TS.BS Lưu Thị Mỹ Thục - Trưởng khoa Dinh Dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung Ương 

  2. Feeding your baby: When to start with solid foods https://www.unicef.org/parenting/food-nutrition/feeding-your-baby-when-to-start-solid-foods#:~:text=When%20your%20baby%20reaches%206,up%20with%20their%20growing%20needs.Ngày truy cập 03/01/2025 

  3. Infants’ First Solid Foods: Impact on Gut Microbiota Development in Two Intercontinental Cohorts https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8400337/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  4. Patient education: Constipation in infants and children (Beyond the Basics) https://www.uptodate.com/contents/constipation-in-infants-and-children-beyond-the-basics/print Ngày truy cập 03/01/2025 

  5. De Bruyn F, James K, Cottenet G, Dominick M, Katja J. Combining Bifidobacterium longum subsp. infantis and human milk oligosaccharides synergistically increases short chain fatty acid production ex vivo. Commun Biol. 2024;7(1):943. Published 2024 Aug 4. doi:10.1038/s42003-024-06628-1 

  6. Prebiotics: Definition, Types, Sources, Mechanisms, and Clinical Applications https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6463098/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  7. Inefficient Metabolism of the Human Milk Oligosaccharides Lacto-N-tetraose and Lacto-N-neotetraose Shifts Bifidobacterium longum subsp. infantis Physiology https://www.frontiersin.org/journals/nutrition/articles/10.3389/fnut.2018.00046/full 

  8. Sialylated Oligosaccharides and Glycoconjugates of Human Milk. The Impact on Infant and Newborn Protection, Development and Well-Being https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6413137/ 

  9. The Role of Diet and Nutritional Interventions for the Infant Gut Microbiome https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10857663/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  10. Risk Factors for Gut Dysbiosis in Early Life https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8541535/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  11. Current understanding of dysbiosis in disease in human and animal models https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4838534/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  12. Dysbiosis https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/dysbiosis Ngày truy cập 03/01/2025 

  13. Starting Solid Food https://laleche.org.uk/starting-solid-food/#:~:text=Breastfeeding%20provides%20your%20baby%20with,growing%20in%20your%20baby's%20gut. Ngày truy cập 03/01/2025 

  14. Lactobacillus Bacteria in Breast Milk https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7764098/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  15. Relationship between Gut Microbiota and Allergies in Children: A Literature Review https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10255222/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  16. Pediatric functional constipation treatment with Bifidobacterium-containing yogurt: A crossover, double-blind, controlled trial https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3198021/ Ngày truy cập 03/01/2025 

  17. Lactobacillus GG for treatment of acute childhood diarrhoea: An open labelled, randomized controlled trial https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4069731/#:~:text=To%20conclude%2C%20Lactobacillus%20GG%20in,faster%20improvement%20in%20stool%20consistency. Ngày truy cập 03/01/2025 

  18. Bifidobacterium lactis in Treatment of Children with Acute Diarrhea. A Randomized Double Blind Controlled Trial https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4877827/#:~:text=Bifidobacteria%20are%20particularly%20attractive%20as,the%20role%20of%20this%20probiotics. Ngày truy cập 03/01/2025 

  19. Rousseaux A, Brosseau C, Le Gall S, Piloquet H, Barbarot S, Bodinier M. Human Milk Oligosaccharides: Their Effects on the Host and Their Potential as Therapeutic Agents. Front Immunol. 2021;12:680911. Published 2021 May 24. doi:10.3389/fimmu.2021.680911 

  20. Goehring KC, Kennedy AD, Prieto PA, Buck RH. Direct evidence for the presence of human milk oligosaccharides in the circulation of breastfed infants. PLoS One. 2014;9(7):e101692. Published 2014 Jul 7. doi:10.1371/journal.pone.0101692 

  21. Mother Knows Best: Deciphering the Antibacterial Properties of Human Milk Oligosaccharides https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acs.accounts.8b00630#:~:text=Table%203.%20Summary%20of%20Antimicrobial%20and%20Antibiofilm%20Activities%20of%20HMOs%20Against%20GBSa Ngày truy cập 03/01/2025