1. HMO là gì? Giải thích về hoạt chất HMO trong sữa mẹ   

Human Milk Oligosaccharide (HMO) là một nhóm carbohydrate phức tạp, chỉ có trong sữa mẹ và không xuất hiện trong sữa bò hay sữa của các loài động vật có vú khác. HMO có mặt nhiều nhất trong sữa non, với nồng độ từ 20 - 23g/lít, và giảm xuống còn khoảng 12 - 14g/lít khi sữa chuyển sang giai đoạn trưởng thành. Nhờ đặc tính sinh học độc đáo, HMO mang lại nhiều lợi ích cho sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. 

HMO là dưỡng chất đặc biệt trong sữa mẹ, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch cho trẻ
HMO là dưỡng chất đặc biệt trong sữa mẹ, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch cho trẻ 

Hiện nay, khoảng 200 loại HMO đã được phát hiện và được phân thành 3 nhóm chính, với 6 đại diện tiêu biểu gồm: 

  • Nhóm Non-fucosylated: Chiếm khoảng 42 - 55% tổng lượng HMO, tiêu biểu là LNT - dưỡng chất đóng vai trò nuôi lợi khuẩn đường ruột. 

  • Nhóm Sialylated: Chiếm khoảng 12 - 14%, gồm 3’-SL và 6’-SL - hỗ trợ tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch. 

  • Nhóm Fucosylated: Chiếm khoảng 35 - 50%, gồm 2’-FL, 3-FL và DFL - giúp tối ưu hệ vi sinh đường ruột và tăng cường chức năng tiêu hóa. Đáng chú ý, khoảng 40% bà mẹ Việt Nam không thể tổng hợp được 2’-FL và DFL do thiếu gen FUT2. 

Nghiên cứu cho thấy, bổ sung đầy đủ cả 6 loại HMO thuộc 3 nhóm trên giúp đa dạng hóa hệ vi sinh đường ruột, tạo hiệu ứng cộng hưởng giữa các chủng lợi khuẩn, từ đó nâng cao sức khỏe miễn dịch và tổng thể cho trẻ. Mặc dù không cung cấp nhiều năng lượng, HMO đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng lợi khuẩn và ngăn chặn các tác nhân gây bệnh trong đường ruột. 

2. Tác dụng của HMO đối với sức khỏe trẻ sơ sinh  

Phòng chống các bệnh viêm nhiễm cho bé  

HMO giúp ngăn chặn sự bám dính của các tác nhân gây bệnh lên niêm mạc biểu mô, đồng thời hỗ trợ phát triển lớp nhầy bảo vệ niêm mạc. Dưỡng chất này còn nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột, tạo hiệu ứng synbiotics khi kết hợp với hệ vi sinh, từ đó tăng cường sản sinh kháng thể và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tế bào miễn dịch. 

HMO giúp kháng khuẩn và kháng virus 

HMO có khả năng bắt chước các thụ thể trên bề mặt tế bào, từ đó ngăn chặn sự liên kết của vi khuẩn và virus với tế bào chủ. Nhờ cơ chế này, các mầm bệnh không thể bám vào tế bào và sẽ bị đào thải ra ngoài mà không gây bệnh. 

HMO giúp ngăn chặn vi khuẩn và virus, bảo vệ hệ miễn dịch của bé từ bên trong
HMO giúp ngăn chặn vi khuẩn và virus, bảo vệ hệ miễn dịch của bé từ bên trong 

Phát triển hàng rào niêm mạc ruột 

HMO tương tác với glycans trên bề mặt tế bào biểu mô ruột và tế bào đuôi gai, hỗ trợ phát triển hàng rào bảo vệ ruột. Ngoài ra, HMO còn giúp tối ưu hệ vi sinh vật, thúc đẩy sản xuất axit béo chuỗi ngắn - hoạt chất có vai trò ngăn chặn sự xâm nhập của mầm bệnh. 

Tăng cường khả năng miễn dịch 

HMO nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, từ đó hỗ trợ phát triển hệ miễn dịch. Nhiều nghiên cứu cho thấy HMO ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào miễn dịch, giúp điều hòa hoạt động của bạch cầu đơn nhân và hỗ trợ kháng viêm, đặc biệt trong giai đoạn trẻ bú sữa non. 

Hỗ trợ phát triển hệ tiêu hóa của bé 

Mỗi loại HMO có khả năng tác động đến cơ thể trẻ theo những cách khác nhau. Tuy nhiên, việc bổ sung đầy đủ 6 loại HMO thuộc 3 phân nhóm chính sẽ mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho hệ tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của bé: 

  • Đa dạng hóa hệ lợi khuẩn: Giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột bằng cách hỗ trợ phát triển các chủng lợi khuẩn khác nhau. 

  • Tạo hiệu ứng cộng hưởng giữa các chủng lợi khuẩn: Tăng cường khả năng tương hỗ, từ đó tối ưu hóa hệ vi sinh đường ruột và nâng cao hiệu quả miễn dịch. 

  • Tăng sản xuất axit béo chuỗi ngắn (SCFA): Có thể giúp tăng gấp đôi lượng SCFA - một hoạt chất sinh học quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe và miễn dịch cho trẻ nhỏ. 

HMO giúp hệ tiêu hóa của bé phát triển khỏe mạnh hơn
HMO giúp hệ tiêu hóa của bé phát triển khỏe mạnh hơn 

3. Các nguồn bổ sung HMO cho bé 

Sau khi đã hiểu rõ HMO là gì và những lợi ích mà dưỡng chất này mang lại, việc bổ sung HMO cho trẻ càng sớm càng tốt trong những năm đầu đời là điều rất quan trọng. Vậy mẹ nên bổ sung HMO cho bé bằng cách nào? Dưới đây là 2 nguồn dinh dưỡng chính: 

3.1. Sữa mẹ - Nguồn HMO tự nhiên và dồi dào nhất 

Sữa mẹ, đặc biệt là sữa non, là nguồn cung cấp HMO phong phú nhất cho trẻ. Bé bú mẹ sẽ nhận được đầy đủ các loại HMO thuộc cả 3 phân nhóm. Tuy nhiên, khoảng 40% bà mẹ Việt Nam có thể thiếu hụt gen FUT2, dẫn đến việc không tổng hợp được HMO DFL và 2’-FL - hai thành phần quan trọng trong “combo” 6 HMOs. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả tối ưu của HMO đối với sức khỏe trẻ. 

Với mẹ đang cho con bú nhưng muốn bổ sung thêm sữa ngoài, nên ưu tiên chọn công thức sữa có đủ 6 loại HMO, đặc biệt là HMO DFL, để bé nhận được đầy đủ lợi ích từ sự kết hợp này. 

Để đảm bảo lượng HMO trong sữa mẹ luôn ổn định, mẹ nên: 

  • Uống đủ nước, ăn uống đầy đủ và cân đối. 

  • Nghỉ ngơi hợp lý giữa các lần cho bé bú. 

  • Cho bé bú thường xuyên và đúng cách. 

  • Vắt sữa đều đặn nếu bé bú không hết hoặc mẹ bị căng sữa. 

3.2. Sữa công thức có bổ sung HMO 

Trong trường hợp mẹ không đủ sữa hoặc không thể nuôi con bằng sữa mẹ, có thể tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn công thức sữa phù hợp. Hiện nay, nhiều sản phẩm sữa công thức đã bổ sung HMO, nhưng không phải loại nào cũng có hàm lượng và số lượng HMO giống nhau. 

Một số công thức sữa tiên tiến tại Việt Nam hiện đã bổ sung đủ 6 loại HMO, chiếm đến 58% tổng lượng HMO trong sữa mẹ. Những công thức này không chỉ chứa các HMO quen thuộc như 3-FL (hỗ trợ miễn dịch), LNT (nuôi lợi khuẩn), mà còn có DFL - HMO giúp phòng ngừa viêm nhiễm. 

Đặc biệt, công thức sữa cải tiến còn bổ sung đạm whey giàu alpha-lactalbumin với tỷ lệ gần giống sữa mẹ (2 - 3g/lít) và 2 tỷ lợi khuẩn BB-12 và LGG trên mỗi 100g bột. Khi kết hợp với HMO, tạo thành “bộ ba” hoàn hảo giúp củng cố hệ tiêu hóa và phát triển hệ vi sinh đường ruột cho bé. 

Hiện nay, sữa công thức cải tiến đã bổ sung đủ 6 HMOs quan trọng
Hiện nay, sữa công thức cải tiến đã bổ sung đủ 6 HMO quan trọng 

Khi chọn sữa công thức, mẹ nên ưu tiên sản phẩm đạt chứng nhận Purity Award và First 1000 Day Promise từ Clean Label Project - những tiêu chuẩn khắt khe về độ tinh khiết, đặc biệt kiểm tra các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển trong 1.000 ngày đầu đời như kim loại nặng, vi nhựa và hóa chất độc hại.

>>> Tham khảo thêm: Sản phẩm Sữa công thức chứa 6 HMO đầu tiên tại Việt Nam cho bé từ 2 - 6 tuổi của Vinamilk:

4. Giải đáp thắc mắc về HMO 

Sữa có HMO là gì?  

Sữa có HMO là sữa công thức được bổ sung Human Milk Oligosaccharide (HMO), một loại prebiotics đặc biệt chỉ có trong sữa mẹ, đóng vai trò nuôi dưỡng lợi khuẩn, tăng cường sức khỏe đường ruột và hỗ trợ hệ miễn dịch cho bé.  

Sữa có HMO có gây dị ứng không?  

Hiện chưa có bằng chứng cho thấy HMO trong sữa công thức gây dị ứng. HMO là nhóm dưỡng chất trong sữa mẹ, giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn và tăng cường miễn dịch, từ đó có thể hỗ trợ giảm nguy cơ dị ứng ở trẻ. Tuy nhiên, nếu trẻ có cơ địa dị ứng hoặc từng phản ứng với sữa công thức, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng sản phẩm mới.  

HMO có trị táo bón không?  

HMO không phải là thuốc trị táo bón, nhưng có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ nhờ khả năng nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột và thúc đẩy sản xuất axit béo chuỗi ngắn (SCFA). Những yếu tố này giúp cân bằng hệ vi sinh, tăng nhu động ruột và tạo môi trường thuận lợi cho tiêu hóa, từ đó hỗ trợ giảm nguy cơ táo bón. 

Hy vọng những thông tin trên đã giúp mẹ hiểu rõ HMO là gì, cũng như vai trò quan trọng của dưỡng chất này đối với hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Dù sữa mẹ là nguồn lý tưởng, nhưng nếu mẹ không thể cho bé bú hoàn toàn, vẫn có thể yên tâm lựa chọn sữa công thức có chứa hàm lượng HMO cao và đầy đủ 6 loại HMO thiết yếu. Việc bổ sung đúng và đủ HMO sẽ giúp bé phát triển hệ tiêu hóa khỏe mạnh, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ phát triển toàn diện ngay từ những năm tháng đầu đời. 

Nguồn tham khảo 

  1. Human Milk Oligosaccharides: Health Benefits, Potential Applications in Infant Formulas, and Pharmacology https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7019891/ Truy cập ngày 23/09/2024 

  2. Revolutionising infant nutrition: Benefits of human milk oligosaccharides https://researchoutreach.org/articles/human-milk-oligosaccharides/ Truy cập ngày 23/09/2024 

  3. Human milk oligosaccharides: Shaping the infant gut microbiota and supporting health https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S175646462030298X Truy cập ngày 23/09/2024 

  4. Diversity of Human Milk Oligosaccharides and Effects on Early Life Immune Development https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6140589/ Truy cập ngày 23/09/2024 

  5. One of the most important ingredients in breast milk you’ve never heard of https://www.nature.com/articles/d42473-018-00007-1 Truy cập ngày 23/09/2024 

  6. How to increase breastmilk supply https://www.pregnancybirthbaby.org.au/increasing-your-breast-milk-supply Truy cập ngày 23/09/2024 

  7. Human milk oligosaccharides: Every baby needs a sugar mama https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3406618/ 

  8. Inefficient Metabolism of the Human Milk Oligosaccharides Lacto-N-tetraose and Lacto-N-neotetraose Shifts Bifidobacterium longum subsp. infantis Physiology https://www.frontiersin.org/journals/nutrition/articles/10.3389/fnut.2018.00046/full 

  9. Zabel BE, Gerdes S, Evans KC, et al. Strain-specific strategies of 2'-fucosyllactose, 3-fucosyllactose, and difucosyllactose assimilation by Bifidobacterium longum subsp. infantis Bi-26 and ATCC 15697. Sci Rep. 2020;10(1):15919. Published 2020 Sep 28. doi:10.1038/s41598-020-72792-z [Link]. 

  10. Sialylated Oligosaccharides and Glycoconjugates of Human Milk. The Impact on Infant and Newborn Protection, Development and Well-Being https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6413137/ 

  11. De Bruyn F, James K, Cottenet G, Dominick M, Katja J. Combining Bifidobacterium longum subsp. infantis and human milk oligosaccharides synergistically increases short chain fatty acid production ex vivo. Commun Biol. 2024;7(1):943. Published 2024 Aug 4. doi:10.1038/s42003-024-06628-1 [https://www.nature.com/articles/s42003-024-06628-1]. 

  12. The Mean of Milk: A Review of Human Milk Oligosaccharide Concentrations throughout Lactation https://www.mdpi.com/2072-6643/13/8/2737 

  13. Rousseaux A, Brosseau C, Le Gall S, Piloquet H, Barbarot S, Bodinier M. Human Milk Oligosaccharides: Their Effects on the Host and Their Potential as Therapeutic Agents. Front Immunol. 2021;12:680911. Published 2021 May 24. doi:10.3389/fimmu.2021.680911 [Link]. 

  14. Goehring KC, Kennedy AD, Prieto PA, Buck RH. Direct evidence for the presence of human milk oligosaccharides in the circulation of breastfed infants. PLoS One. 2014;9(7):e101692. Published 2014 Jul 7. doi:10.1371/journal.pone.0101692 [Link]. 

  15. Craft KM, Townsend SD. Mother Knows Best: Deciphering the Antibacterial Properties of Human Milk Oligosaccharides. Acc Chem Res. 2019;52(3):760-768. doi:10.1021/acs.accounts.8b00630. 

  16. Regional variations in human milk oligosaccharides in Vietnam suggest FucTx activity besides FucT2 and FucT3 https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6235895/