Bé 1 tuổi nên uống sữa gì và ăn gì phù hợp?

Xin hỏi bé 1 tuổi nên uống sữa gì và ăn gì phù hợp?

Chào Mẹ,

Bé 1 tuổi cần tăng trung bình mỗi tháng 200-300 g. Trong quá trình phát triển, nếu có một tháng bé không tăng cân thì bố mẹ cũng đừng quá lo lắng vì thường tốc độ tăng cân của bé giai đoạn này sẽ thấp hơn lúc trước. Chỉ khi cân nặng của bé không tăng cân liên tục trong 2-3 tháng bé không tăng hoặc sụt cân thì nên đưa đến bác sĩ để được khám và tham vấn dinh dưỡng.

Bé sẽ phát triển thể chất mạnh mẽ trong những năm đầu

Về chiều cao, nếu bé mới sinh thường có chiều dài 48-52 cm. Chiều cao trung bình của bé lúc tròn 12 tháng là khoảng 75 cm, lúc 24 tháng là khoảng 85 cm (chiều cao lúc trưởng thành thường gấp đôi so với lúc 2 tuổi). Chiều cao của bé sẽ tăng rất nhanh trong 2 năm đầu đời, năm thứ nhất trung bình tăng 25 cm, năm thứ hai tăng khoảng 10 cm. Nếu được chăm sóc tốt trong thời gian này, bé sẽ có lợi thế trong quá trình phát triển chiều cao khi trưởng thành. Do đó, việc mẹ muốn tìm loại sữa phù hợp cho bé giúp bé cung cấp đủ dưỡng chất để phát triển toàn diện là một nhu cầu hoàn toàn chính đáng.

Trước khi tìm hiểu trẻ 1 tuổi nên uống sữa gì, mẹ cần biết sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển trẻ nhỏ.

• Sữa mẹ không chỉ tuyệt đối tươi ngon, vô trùng mà còn luôn duy trì ở một nhiệt độ ổn định, thích hợp cho bé, nên rất an toàn cho bé.
• Sữa mẹ đáp ứng nhu cầu của bé nhanh chóng và dễ dàng nhất ở mọi lúc mọi nơi mà không phải mất thời gian pha chế, đo lường.
• Bú sữa mẹ bảo vệ bé khỏi nguy cơ bị tấn công bởi các loại vi khuẩn gây bệnh như: tiêu chảy, nhiễm trùng đường tiết niệu, ho/cảm lạnh, hen suyễn… Nhờ đó, bé được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ sẽ có ít nguy cơ mắc bệnh béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch lúc trưởng thành.
• Làm giảm nguy cơ về các bệnh dị ứng, chàm và nhiễm trùng tai.
• Chất sắt trong sữa mẹ luôn dễ hấp thu hơn chất sắt trong sữa công thức.
• Sữa mẹ tốt cho sự phát triển của trí thông minh, thị lực, hệ thần kinh và ruột của bé.
• Bé bú mẹ thường ít bị bệnh hơn bé được nuôi bằng sữa công thức.
• Sữa mẹ cung cấp cho bé tất cả các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển trong sáu tháng đầu đời
• Sữa mẹ thay đổi trong từng giai đoạn phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng và phát triển của trẻ sơ sinh.
• Các bé bú mẹ thường không bị táo bón và phân thải ra không có mùi như của các bé được nuôi bằng sữa công thức.

Các bé bú sữa mẹ thường ít bị táo bón

• Nuôi con bằng sữa mẹ còn tạo ra sự kết nối tình cảm giữa mẹ và bé, hình thành một mối liên kết thiêng liêng mà không ai có thể chia sẻ được.
• Rất tiện lợi và linh động, không cần phải chuẩn bị hay phải chờ đợi lâu.
• Giúp mẹ nhanh chóng trở về mức cân nặng như trước khi mang thai. Cần biết rằng việc cơ thể tích lũy chất béo trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba chính là để sử dụng trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ.
• Giúp tử cung của mẹ trở lại kích thước và hình dạng bình thường như trước khi mang thai. Đó là do khi cho con bú, tử cung co bóp và trục xuất các sản dịch, giúp chấm dứt sớm hiện tượng chảy máu âm đạo sau sinh.
• Giúp mẹ giảm khả năng phát triển ung thư buồng trứng và ung thư vú giai đoạn tiền mãn kinh.
• Hạn chế khả năng phát triển bệnh loãng xương và bệnh tiểu đường loại 2 cho mẹ.
• Giúp gia đình tiết kiệm tiền mua sữa (công thức) cho bé.

Tuy nhiên, cũng có trường hợp bé cần được bú sữa ngoài như:

• Bé mắc bệnh nặng cần được chăm sóc đặc biệt hoặc mẹ đang phải điều trị bằng thuốc nên không thể cho bé bú. Nếu đang dùng thuốc, mẹ cần hỏi thật chi tiết bác sĩ để chắc chắn thuốc sẽ không ảnh hưởng đến bé.
• Bé bú sữa mẹ nhưng không thể tăng cân so với biểu đồ chuẩn: Mẹ cần theo dõi thật chặt chẽ quá trình phát triển thể chất của bé, nhất là trong năm đầu đời, bằng biểu đồ cân nặng và chiều cao. Nếu bé không đạt cân nặng đúng chuẩn, mẹ nên đặc biệt chú ý và đưa bé đến khám bác sĩ để tìm hiểu chính xác nguyên nhân.
• Mẹ không đủ sữa cho em bé vì vừa phẫu thuật ngực hoặc gặp bất thường về hormone hay tuyến giáp.
• Mẹ không có thời gian ở bên bé do phải đi làm.
• Mẹ sinh đa thai nên không đủ sức lực cũng như không cung cấp đủ dưỡng chất cho tất cả các bé bú.

Trong trường hợp cần tìm hiểu về những loại sữa phát triển trí não cho bé 1 tuổi khác, mẹ nên tham khảo bảng thông tin khuyến nghị cuối bài. Nếu mẹ thuộc một trong các trường hợp được nêu ở bảng này thì mẹ tham khảo thêm câu trả lời của bác sĩ trung tâm dưỡng Vinamilk như sau:

Mẹ có thể yên tâm vì sữa công thức cũng là nguồn bổ sung dinh dưỡng hoàn hảo và hợp lý cho bé

Chỉ trong trường hợp không có điều kiện bú mẹ nữa, mẹ mới nên hỏi ý kiến bác sĩ về việc cho bé 1 tuổi nên uống sữa gì để chắc chắn chọn đúng loại sữa cho bé, chẳng hạn như:

• Bé có thể dùng thêm sữa tươi và sữa chua tùy theo khả năng ăn uống.
• Nếu bé quá gầy, có thể bác sĩ sẽ chỉ định cho bé dùng loại sữa năng lượng cao để tăng cân.
• Bé béo phì chỉ nên dùng sữa tươi, sữa chua không đường với liều lượng không quá 600 ml/ ngày.

Mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ về việc cho bé 1 tuổi dùng sữa công thức

Thông thường, các bác sĩ sẽ hướng dẫn mẹ chọn sữa công thức theo các tiêu chí như:

• Sữa mà mẹ chọn cho bé phải phù hợp với độ tuổi, thể trạng sức khỏe của bé như bé đang phát triển đúng chuẩn hay suy dinh dưỡng, nhẹ cân, hoặc bé thường nôn trớ…
• Mẹ cần biết rõ nguồn gốc, xuất xứ của loại sữa trẻ sơ sinh mà mẹ đang muốn chọn cho bé. Tốt nhất, mẹ nên chọn từ các loại sữa dành cho trẻ sơ sinh của những thương hiệu nổi tiếng. Đồng thời, mẹ cũng nên mua ở những siêu thị hay cửa hàng uy tín để đảm bảo sản phẩm chất lượng, không phải hành giả, hàng nhái, kém chất. Bên cạnh đó, khi chọn sữa, mẹ cần xem xét đến thành phần của sữa, phải có đủ những thành phần dinh dưỡng hỗ trợ sự phát triển toàn diện của bé như: đạm, đường, axit béo, vitamin, DHA, ARA…
• Đừng vì bé còn nhỏ mà mẹ bỏ qua sở thích của bé, hãy chọn loại sữa cho trẻ sơ sinh có mùi vị phù hợp, dịu nhẹ với bé. Mẹ cũng không nên đổi sữa liên tục vì bé cần thời gian thích nghi với hương vị. Ngay khi phát hiện bé dùng sữa ngoài bị tiêu chảy, mẹ nên đưa bé đi khám để biết được có phải bé bị dị ứng với sữa đó hay không.
• Cuối cùng, mẹ cần biết rằng không phải chỉ có sữa ngoại mới tốt cho bé, nhiều thương hiệu sữa nội cũng có chất lượng và thành phần dinh dưỡng quốc tế không thua kém gì sữa ngoại. Thêm vào đó, sữa là thức ăn chính của bé trong năm đầu đời nên lượng sữa bé uống hằng tháng sẽ rất lớn. Do đó, mẹ cần cân nhắc lựa chọn loại sữa phù hợp với kinh tế gia đình.

Từ 1 tuổi, bé đã có thể ăn dặm. Chế độ độ ăn của bé thời gian này gồm:

• 3 bữa cháo, súp cùng với 400 ml – 600ml sữa mỗi ngày.
• Thời gian uống sữa tốt nhất chính là uống cách xa bữa ăn chính 1-2h và khoảng 1-2h trước khi đi ngủ.
• Nếu bé không chịu uống sữa, bạn có thể cho bé dùng những thực phẩm giàu canxi khác như cheese, yogurt để thay thế.

Mẹ có thể bổ sung canxi cho bé bằng phô mai

Khi cho bé uống sữa, bạn cũng cần lưu ý những điều sau:

• Không đun sôi sữa hay nấu sữa quá lâu để tránh làm mất đi các chất dinh dưỡng có trong sữa.
• Không nên cho con uống thuốc kèm sữa vì sẽ mất tác dụng vốn có của sữa lẫn thuốc.
• Nếu bé đang dùng loại sữa tăng cân thì không nên pha chung với nước trái cây.
• Không cho bé uống sữa cùng các loại trái cây như cam, chanh vì sẽ làm bé khó tiêu.

Như vậy, chắc hẳn bạn đã biết sữa mẹ chính là sữa cho bé dưới 1 tuổi mà không loại sữa nào có thể thay thế hoặc sánh bằng. Hãy tiếp tục duy trì chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý để có nguồn sữa bổ dưỡng cho bé và đừng tự ý quyết định bé 1 tuổi nên uống sữa gì khi chưa có chỉ định của bác sĩ, mẹ nhé!

Bác sĩ Nguyễn Vũ Linh – Trưởng ban trung tâm dinh dưỡng Vinamilk