CÁC QUY TẮC ỨNG XỬ MẸ CẦN DẠY CHO BÉ

Mỗi em bé là một mầm cây. Để có dáng cây đẹp cần trải qua quá trình uốn nắn. Trẻ em cũng như thế. Ngay từ khi bé còn nhỏ, bố mẹ cần dạy bé những quy tắc ứng xử để bé có hành vi văn minh trong giao tiếp ở trường và xã hội, được mọi người yêu mến. Dưới đây là những quy tắc ứng xử mẹ cần dạy bé.

Quy tắc ứng xử với mọi người trong xã hội

Cảm ơn khi được tặng quà là một trong những phép ứng xử bé cần thực hiện

• Khi đề nghị người khác làm giúp một điều gì đó, con hãy nói ‘Làm ơn’.
• Không cắt ngang hay làm gián đoạn cuộc nói chuyện của người khác, trừ trường hợp khẩn cấp.
• Không nên bình luận và đem tính cách của ai đó ra làm trò cười.
• Đến nhà bạn chơi hay học nhóm… Trước khi ra về đừng quên chào và cảm ơn bố mẹ bạn.
• Hãy gõ cửa và chờ cho đến lúc có phản hồi, trước khi con vào phòng ai đó.
• Che miệng khi ho hay hắt hơi và không ngoáy mũi ở nơi công cộng.
• Nói cám ơn, xin lỗi với bất cứ ai dù là người lớn tuổi hay nhỏ tuổi
• Mạnh dạn chào hỏi và cười thân thiện khi gặp ai đó
• Nhiệt tình đón tiếp và lễ phép khi khách đến nhà
• Xin phép khi muốn ăn món gì đó và chỉ ăn khi được cho phép
• Bé không được nói những từ bậy bạ, tiếng lóng, nói tục, chửi thề.
• Không tự ý sử dụng đồ vật của người khác
• Kính trọng, lễ phép với những cô chú nhân công, lao động, vệ sinh…
• Tránh nói quá to, làm phiền người khác nhất là khi đang chơi đùa hay đến thăm nhà người lớn.
• Chờ đến lượt: Hãy dạy cho con trẻ cách chờ đến lượt của mình khi đi mua sắm, vui chơi hay đến những nơi công cộng.
• Quy tắc ứng xử khi đi thang máy:

– Khi chờ thang máy phải đứng về phía 2 bên cửa. Lúc thang máy dừng, chờ người ở trong ra trước rồi mới vào.

– Sau khi vào thang máy, chọn tầng cần lên. Trường hợp có người khác vào sau cùng sử dụng thang, cần ấn nút giữ “mở thang” để cửa thang không bị đóng sập lại làm đau người vào sau.

– Trong thang máy, đứng nép vào 2 bên hoặc di chuyển vào phía trong để người đi sau có thể bước vào, tránh đứng chặn ngay cửa thang máy kể cả khi cần ra trước.

– Giữ trật tự, nói chuyện nhẹ nhàng, không cười đùa ầm ĩ, xô đẩy nhau làm ảnh hưởng đến người xung quanh.

– Hãy đứng quay mặt ra cửa về phía cửa thang.

– Khi có người muốn ra khỏi thang máy trước, hãy chủ động bước ra ngoài hoặc đứng nép vào bên để nhường đường cho người bên trong cần ra.

– Trường hợp con đứng ở vị trí gần bảng điều khiển, hãy bấm giữ nút mở thang để khi có người vào/ra không bị cửa đóng sập vào người. Nếu đến tầng trên cùng hoặc dưới cùng, nên giữ cửa và nhường cho người khác ra ngoài trước nếu không có ai giữ thang.

– Nếu thang máy có người phục vụ hoặc có ai đó giữ cửa, nhường lối cho con, con hãy nói lời cám ơn họ.

• Đứng dậy lúc cần để tỏ lòng tôn trọng như khi ở một buổi lễ, tiễn bạn hoặc khách của bố mẹ ra về.
• Tôn trọng không gian riêng tư của người khác ở nơi công cộng. Hãy dạy bé nếu đi trên vỉa hà hay trong khi mua sắm, khi có ai đó tiến về phía bé, hãy tránh về bên phải.
• Tỏ lòng kính trọng với người lớn tuổi.
• Chào hỏi khi trong nhà có khách đến chơi dù là người hoặc người thân trong gia đình.
• Không được chỉ trỏ hoặc nhìn chằm chằm vào người khác.
• Biết quan tâm và đối xử tốt với những người bị khuyết tật.
• Làm một người khách lịch sự: Dọn dẹp đồ chơi khi đến chơi nhà bạn, không được vùng vằng khi đến giờ về, thuận theo lối sống và thói quen của gia đình bạn (nếu gia đình bạn không vừa ăn vừa xem tivi thì bé cũng không được đòi hỏi), đồng thời biết thể hiện ý muốn của mình (chủ nhà sẽ thấy dễ chịu khi bé trả lời “Cho cháu xin nước chanh ạ” thay vì “Gì cũng được”). Đừng quên dạy bé cảm ơn chủ nhà vì đã cho phép bé đến chơi.
• Khi có người thăm hỏi bé: “Con có khỏe không?” thì phải trả lời: “Dạ, con khỏe” và rồi hỏi thăm lại họ “Cô/chú có khỏe không ạ?”
• Khi gọi điện thoại cho ai đó, bé cần tự giới thiệu mình trước tiên rồi hãy xin phép được gặp người cần nói chuyện.
• Khi đi qua một cánh cửa, hãy để ý xem có ai đi sau mình không, nếu có thì hãy giữ cửa cho họ đi qua trước.
• Khi người lớn yêu cầu bé làm một việc nào đó, hãy làm với thái độ vui vẻ.
• Không với tay qua mặt ai đó để lấy thứ bé cần; Hãy xin phép họ chuyển/ lấy dùm đồ vật ấy cho bé.

Những kỹ năng cần thiết cho bé khi đến chỗ đông người

• Cảnh giác với người lạ:
  • Không đi theo và nghe lời của người lạ nếu chưa được sự đồng ý của người thân.
  • Giữ khoảng cách với những người lạ mặt nhưng cố ý dụ bé bằng cách cho quà, đồ chơi,…
  • Hãy chỉ bé cách thu hút sự chú ý của những người lớn khác ở xung quanh, nói với bé có thể chạy về chỗ của cha mẹ, hoặc tới chỗ thật đông người khi cảm thấy không thoải mái với người lạ.
• Luôn nhắc bé không được tách khỏi và phải luôn luôn đi cạnh bố mẹ.
• Dạy bé ghi nhớ những thông tin cần thiết như họ tên của bé và bố mẹ, số điện thoai liên lạc, địa chỉ nhà,… để bé ghi nhớ. Tốt nhất, mẹ nên viết những thông tin đó vào một tờ giấy và bỏ vào balo, túi áo hoặc túi quần của bé, đồng thời dặn bé giữ mảnh giấy này cẩn thận và hãy đưa người lớn để được giúp đỡ trong trường hợp bị lạc.
• Hãy dạy bé biết tìm đến sự giúp đỡ của người lớn bằng chỉ dẫn cụ tể như nên đến tìm các cô chú công an, chú bảo vệ là những người mặc đồng phục, đeo bảng tên ở khu công viên, trung tâm mua sắm. Dặn bé đưa giấy thông tin cho những người này để được giúp đỡ.
• Hãy cho bé những chỉ dẫn cụ thể. Ví dụ: nói với bé nên tìm đến các cô chú công an, bảo vệ là những người mặc đồng phục, đeo bảng tên ở công viên, trung tâm mua sắm… Dặn bé, lúc này, đọc những thông tin cá nhân cần thiết mà bé đã ghi nhớ hoặc đưa ra tờ giấy mẹ đã ghi chép đầy đủ thông tin để được giúp đỡ.

Dạy bé ứng xử khi bị bắt nạt ở trường

• Dạy bé tự tin phản ứng bằng lời nói khi bị tấn công, tốt nhất là nên tìm cách tránh xa người gây hấn hoặc dựa vào đám đông và người lớn để tự bảo vệ mình.
• Bé cần hiểu bắt nạt người khác là không thể chấp nhận được và bé phải thông báo cho người lớn để được bảo vệ.
• Hãy dạy cho bé biết cách lên tiếng bênh vực bạn bị bắt nạt hoặc tìm sự giúp đỡ từ người lớn để giúp bạn.

Trên đây là những quy tắc ứng xử mẹ cần dạy bé để bé trở thành người văn minh, được mọi người yêu mến và quý trọng. Hãy nhớ, cách giáo dục tốt nhất chính là trở thành tấm gương để bé noi theo, mẹ nhé. Chúc mẹ thành công!

TS.BS Nguyễn Hữu Toản