4 CÁCH NUÔI DẠY TRẺ 18 THÁNG TUỔI GIÚP BÉ PHÁT TRIỂN TỐT

Nuôi dạy trẻ 18 tháng tuổi đòi hỏi sự chú ý đặc biệt của cha mẹ để kích thích trẻ phát triển về thể chất, nhận thức, kỹ năng ngôn ngữ và vận động. Dưới đây là 4 phương pháp nuôi dạy hiệu quả cha mẹ nên biết để giúp con đạt được những cột mốc phát triển cần thiết trong giai đoạn này. 

Phương pháp nuôi dạy trẻ 18 tháng tuổi phát triển toàn diện

1. Các mốc phát triển của trẻ 18 tháng tuổi

1.1. Các mốc phát triển thể chất, kỹ năng vận động

• Cân nặng và chiều cao: Theo Tổ chức Y tế Thế giới, trung bình cân nặng của trẻ 18 tháng tuổi là 10,5kg đối với bé gái và 11kg đối với bé trai. Chiều cao trung bình là 80,8cm đối với bé gái và 82,3cm đối với bé trai.
• Đi một mình mà không cần sự hỗ trợ: Trẻ 18 tháng tuổi có thể tự đi mà không cần sự hỗ trợ từ người lớn, và điều này được thực hiện một cách chính xác. Để làm được điều này, trẻ cần có sự phát triển cơ bắp và khả năng giữ cân bằng cơ thể tốt.
• Kéo đồ chơi khi đi: Trẻ 18 tháng tuổi không chỉ đi mà còn biết kéo theo đồ chơi có dây phía sau như một chiếc xe đồ chơi, hoặc vừa đi vừa đẩy một vật nào đó phía trước.
• Bò và đi lên cầu thang với sự hỗ trợ: Một số trẻ 18 tháng tuổi, mặc dù mới chỉ mới biết đi, đã có thể bò và đi lên cầu thang từng bước với sự giúp đỡ. Khi không có sự hỗ trợ, trẻ có thể tìm cách leo lên từng bậc thang một, mặc dù tốc độ sẽ chậm hơn. Khi đi xuống cầu thang, trẻ cũng có thể tự đi bằng cách sử dụng tay để nắm giữ thanh cầu thang. Việc có cơ bắp chân mạnh sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc đạt được mốc này.
• Chơi ném bóng: Mặc dù mục tiêu có thể không đúng, trẻ 18 tháng tuổi có thể biết cách ném bóng hướng về phía trước. Sức mạnh và phát triển cơ bắp của tay và vai sẽ giúp trẻ thực hiện hành động này.
• Tự cởi quần áo: Trẻ 18 tháng tuổi đã có thể tự mặc quần áo hoặc cởi quần áo mà không cần sự trợ giúp từ người lớn.
• Sử dụng cốc và thìa: Trẻ 18 tháng tuổi có thể biết cách dùng cốc hoặc chai để uống, và biết mở nắp nếu có. Hơn nữa, trẻ cũng có thể cầm thìa đúng cách và đưa thức ăn vào miệng một cách chính xác.
• Mọc ít nhất mười răng sữa: Mười răng sữa bao gồm 4 răng cửa giữa dưới và trên, 4 răng cửa bên dưới và trên, và 2 răng hàm dưới đầu tiên. Một số trẻ có thể đã mọc thêm răng hàm trên khi đạt 18 tháng tuổi, nên tổng số răng sẽ là 12.

1.2. Các mốc phát triển nhận thức 

• Khám phá mục đích sử dụng của vật dụng: Trẻ ở độ tuổi này đã nắm bắt được chức năng của một số vật dụng thông thường trong gia đình. Ví dụ, chúng hiểu rằng điện thoại dùng để nói chuyện và khi được cho một chiếc thìa khi ăn, chúng biết rằng thìa được sử dụng để múc ăn.
• Ghép cặp các đồ vật: Trẻ đã nhận biết được rằng các vật giống nhau nên được đặt cùng nhau, ví dụ như chọn mang giày và đi tất theo cặp.
• Thực hiện theo lệnh: Khi được yêu cầu "ngồi xuống" hoặc "đứng lên", trẻ hiểu và tuân thủ lệnh. Ngay cả khi chưa hợp tác, trẻ cũng biết cách lặp lại hành động khi được hướng dẫn.
• Gọi tên đồ vật và bộ phận cơ thể: Khi được yêu cầu chỉ vào mũi, miệng, tay, chân..., trẻ có thể chỉ chính xác các bộ phận trên cơ thể. Với việc được hướng dẫn và luyện tập hàng ngày, trẻ phát triển từ vựng nhanh chóng trong giai đoạn này.
• Bắt chước các hành động phức tạp: Trẻ 18 tháng tuổi có khả năng bắt chước nhặt rau khi thấy mẹ nấu ăn hoặc giả vờ cạo râu khi nhìn thấy bố cạo râu. Chúng có khả năng quan sát chi tiết các hành động của người lớn và thường xuyên bắt chước chúng trong suốt ngày.
• Chỉ định vật mà trẻ muốn: Nếu trẻ muốn người lớn lấy đồ chơi từ kệ, chúng biết cách chỉ vào đồ chơi. Hơn nữa, trẻ cũng hiểu rằng việc chỉ vào một cái gì đó thể hiện sự quan tâm rõ ràng và yêu cầu được trợ giúp.
• Vẽ các nét đầu tiên bằng bút chì: Trẻ 18 tháng tuổi có thể vẽ các nét đầu tiên trên giấy, cho thấy khả năng sử dụng bút chì đúng cách. Mặc dù chưa thể tạo ra những bức vẽ có ý nghĩa, nhưng trẻ vẽ các nét đầu tiên một cách tích cực và hăng hái trên giấy, thậm chí cả trên nền nhà hay tường.
• Chơi đóng vai: Trẻ biểu hiện sự thích thú với đồ chơi và chơi giả vờ. Chẳng hạn, chúng có thể nhặt một con thú nhồi bông hoặc búp bê và biết cách vuốt ve chúng hoặc giả vờ nói chuyện và cho chúng ăn. Hình thức chơi giả vờ này tạo điều kiện cho trẻ phát triển trí tưởng tượng.

Các mốc phát triển nhận thức ở trẻ em 18 tháng tuổi

2. Phương pháp nuôi dạy trẻ 18 tháng tuổi kích thích sự phát triển

2.1. Phát triển kỹ năng vận động

Năng lực thể chất của bé ở độ tuổi này có sự phân hóa rõ rệt. Không cần sự trợ giúp của bố mẹ, một số bé 18 tháng tuổi có thể leo cầu thang, nhún nhảy, tự di chuyển quanh phòng bằng cách vịn vào vật dụng trong nhà, nhiều bé đã có thể chạy, tuy nhiên vẫn chưa vững và có thể bị té ngã. Ngoài những hoạt động mạnh, phần lớn các bé ở giai đoạn này đều có thể làm những hoạt động nhẹ nhàng như xếp hình, lật giở sách hoặc vẽ nguệch ngoạc bằng bút chì màu.

Hãy luôn sẵn sàng vì bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra. Bố mẹ có thể ngạc nhiên về sự phát triển tổng thể những bộ phận trong cơ thể bé. Tìm kiếm đồ chơi bên ngoài sẽ thúc đẩy bé leo trèo như việc nhún nhảy và đứng tự do trong khung leo trèo. Làm một trong những điều đó sẽ giúp bé có những giờ chơi rất thoải mái và giúp xây dựng sức mạnh và sự nhanh nhẹn thể chất của bé.

Trẻ 18 tháng tuổi có thể tự chơi trò chơi xếp hình mà không cần bố mẹ giúp

2.2. Khả năng ngôn ngữ 

Tại thời điểm này, bé đã biết thêm được khá nhiều từ mới, nhưng việc phát âm rõ ràng vẫn hơi “quá sức” vì phần lớn các bé sẽ có sự nhầm lẫn, nói ngọng nói đớt giữa một số âm tiết như “T” và “Th”, “S” hoặc “R”. Khi bé phát âm sai, mẹ nên kiên nhẫn và dành thêm thời gian nói lại từ bé phát âm sai để bé lập lại. Không nên la mắng hay chọc ghẹo bé.

Ngoài ra, ở thời điểm này trở đi, mẹ có thể nuôi dạy trẻ 18 tháng tuổi bằng việc dạy bé về tên, vị trí của mắt, mũi, miệng và các bộ phận cơ thể đơn giản khác vì bé đang vào giai đoạn phát triển nhận thức cùng con chơi trò dự đoán tên, và vị trí của mắt, mũi, miệng. Đây là cách giúp bé ghi nhớ thêm từ vựng và cách gọi của chúng.

Ngoài ra, mẹ có thể đọc truyện cho bé và để bé chọn câu chuyện muốn nghe. Bé không chỉ lắng nghe và còn có thể bắt chước cách phát âm, biết thêm nhiều từ mới và phát triển khả năng ngôn ngữ.

Đọc truyện cho trẻ nghe sẽ kích thích khả năng ngôn ngữ của trẻ 18 tháng tuổi 

2.3. Phát triển nhận thức

Khi bước vào tháng thứ 15 - 18, bé rất bận rộn khám phá thế giới của riêng mình. Chính khả năng tập trung ngày càng được nâng cao và óc tò mò khiến bé dễ dàng học được những điều mới thông qua thực tế xung quanh. Bé có thể ném, kéo, đập phá, cho vào miệng, lục tung, xếp thành đống rồi đạp đổ những món đồ chơi, đó là cách để bé tìm hiểu mục đích sử dụng của đồ vật. Tuy nhiên, bé cũng tỏ ra thích thú khi xem sách ảnh một mình hoặc quan sát bố mẹ. Việc quan sát các hoạt động của bố mẹ sẽ giúp trẻ ghi nhớ cách bố mẹ làm việc, từ đó có thể bắt chước theo nhiều cách khác nhau.

Cách nuôi dạy trẻ 18 tháng tuổi giúp phát triển khả năng ghi nhớ và nhận thức mẹ có thể áp dụng là đề nghị bé tự cất đồ chơi sau khi chơi xong hoặc nhờ bé lấy đồ giúp mẹ. Khuyến khích bé thực hành khả năng sáng tạo khi để nhiều bút chì màu không độc, sơn, cọ vẽ và giấy xung quanh bé. Để một bàn đồ chơi ở vị trí đủ cao để bé có thể tiếp cận thoải mái và biết mình luôn được chào đón với những trò chơi đó. Đừng dọn dẹp quá nhanh, khả năng tập trung của bé rất ngắn và bé luôn thích sự chuyển giữa hoạt động này với hoạt động khác. Chỉ cho bé cách thực hiện một vài lần sau đó khuyến khích bé thử làm một mình. Đây là giai đoạn độc lập và bạn sẽ nhận thấy em bé của mình muốn tham gia vào những gì bạn đang làm. Hãy khuyến khích những nỗ lực và để bé biết bé rất thông minh. Sự chú ý và những phản hồi tích cực là rất quan trọng để bé xây dựng cho mình lòng tự trọng và sự tự tin.

Mẹ có thể giúp bé phát triển nhận thức bằng cách yêu cầu bé tự cất đồ chơi

2.4. Khả năng giao tiếp và cảm xúc

Về mặt giao tiếp, ở giai đoạn này, bé bắt đầu dùng những từ đơn giản để biểu thị ý muốn với bố mẹ, như bé sẽ nói từ “sữa” ý muốn chỉ “Con muốn uống sữa” hay “Mẹ mua sữa cho con.” Bé còn có thể nghe thấy và học từ mới nhanh hơn khi nghe những người xung quanh nói chuyện.

Không chỉ biểu đạt ý muốn, bé còn cảm thấy thất vọng hoặc giận dữ khi đòi hỏi không được đáp ứng. Như khi bé đang đói hoặc không ai chơi cùng, bé có thể khóc nhè và cáu kỉnh. Ở trường hợp này, bố mẹ hãy giữ bình tĩnh, làm bé cười hoặc làm bé phân tâm để quên đi cơn giận, sau đó nhẹ nhàng khuyên bảo bé. Không nên tức giận la mắng vì như thế sẽ gây cản trở quá trình phát triển cảm xúc của bé.

Trẻ 18 tháng tuổi sẽ có những giao tiếp đơn giản và biểu đạt cảm xúc của mình

3. Những lưu ý khi nuôi dạy trẻ 18 tháng tuổi 

• Bé thường thức dậy vào buổi sáng từ 6h30 đến 7h. Do đó, bé cần có một giấc ngủ sau bữa trưa.
• Hãy sắp xếp thời gian của bé sao cho hợp lý cả ngày lẫn đêm. Nếu bé không muốn đi ngủ, hãy tối đa hóa tình huống bằng cách làm cho phòng bé tối đi một chút.
• Tiếp tục cho bé bú mẹ. Số lượng sữa cần thiết cho bé mỗi ngày là khoảng 500 - 600ml.
• Đảm bảo bé có một chế độ ăn cân đối, bao gồm nhiều loại rau và trái cây.
• Khi có thể, hãy để bé tham gia vào việc chuẩn bị đồ ăn, chẳng hạn như đặt cà chua vào món salad, thêm lá rau diếp, dọn bàn và lấy đũa. Điều này giúp bé học các kỹ năng liên quan đến việc chuẩn bị bữa ăn.
• Quan tâm hơn đến món ăn mà bé thích hơn và cho bé thưởng thức nó. Luôn lưu ý bé trong quá trình ăn uống và giúp bé ăn hết phần thức ăn của mình.
• Trong tháng thứ 18, bé cần được tiêm chủng, vì vậy hãy đưa bé đến nơi tiêm chủng. Đừng quên mang sổ theo dõi sức khỏe của bé để ghi lại thông tin.
• Bảo vệ da và mắt bé khỏi tia cực tím khi ra ngoài nắng. Tránh đưa bé ra ngoài từ 10h sáng đến 3h chiều, bất kể mùa đông hay mùa hè. 
• Khuyến khích bé đánh răng hai lần mỗi ngày bằng một chiếc bàn chải mềm và đầu nhỏ. 

Nuôi dạy trẻ 18 tháng tuổi cha mẹ cần tiếp xúc thường xuyên và chăm sóc đúng cách. Bằng việc tạo một môi trường phát triển kỹ năng, khả năng ngôn ngữ, phát triển nhận thức, khả năng giao tiếp và cảm xúc, chúng ta có thể giúp trẻ phát triển một cách tự tin và toàn diện. Những phương pháp này không chỉ tạo điều kiện cho sự phát triển của trẻ mà còn xây dựng nền tảng vững chắc cho sự thành công và hạnh phúc trong tương lai của chúng.