Hậu quả của việc bổ sung dinh dưỡng không đúng cách sau phẫu thuật

Dinh dưỡng cho người bệnh luôn đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng hồi phục của bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân tiếp nhận phẫu thuật. Vì vậy, quá trình chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật đòi hỏi chế độ dinh dưỡng hợp lý. Hãy cùng xem những hậu quả từ việc bổ sung dinh dưỡng đúng cách ở bệnh nhân sau phẫu thuật cũng như gợi ý để chăm sóc dinh dưỡng đúng cách cho người bệnh nhé.

Tầm quan trọng của dinh dưỡng sau phẫu thuật

Thực tế, bệnh nhân có thể đối mặt với nguy cơ tử vong dù phẫu thuật thành công chỉ vì không được chăm sóc bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý dẫn đến những biến chứng xấu cho vết mổ. Cần biết rằng một cuộc phẫu thuật dù nhỏ cũng sẽ khiến cơ thể trải qua những kích ứng như: bắp thịt tăng phân hủy đạm, quá trình chuyển hóa năng lượng gia tăng… Điều này đòi hỏi bệnh nhân phải được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để hồi phục vết thương, tránh tình trạng suy dinh dưỡng, suy giảm các tế bào có lợi và các chất hóa học bên trong cơ thể. Nếu không, vết mổ sẽ lâu lành, nhiễm trùng hoặc bung vết khâu.

Mặt khác, nếu sau phẫu thuật, bệnh nhân không có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ trở nên gầy yếu, mất dần các khối cơ, nội tiết tố trong cơ thể bị rối loạn, từ đó các hoạt động tiêu hóa hay hô hấp cũng bị ảnh hưởng. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến tử vong.

Những nguyên tắc dinh dưỡng cho người bệnh sau phẫu thuật

Việc ăn uống trở lại sau mổ sẽ phụ thuộc vào loại phẫu thuật, đặc biệt sau phẫu thuật lớn (như lồng ngực, bụng hoặc phức tạp) và bạn cần được các bác sĩ phẫu thuật tư vấn, hướng dẫn khi nào (ngày thứ mấy sau mổ) sẽ được bắt đầu cho ăn uống lại và ăn như thế nào. Tuy nhiên, các nguyên tắc dinh dưỡng sau mổ giúp nhanh hồi phục như sau:

• Bắt đầu ăn thức ăn dễ tiêu hóa (cháo, súp hoặc sữa)
• Số lượng và chất lượng thức ăn hoặc thức uống sẽ phải tăng dần theo ngày. Ví dụ như ngày đầu ăn cháo lỏng hoặc sữa khoảng 100ml đến 200ml (nửa hoặc một chén) cho một bữa ăn, 4 đến 6 bữa ăn trong ngày. Vài ngày kế tăng dần lên 150ml, 200ml… với súp thịt, cháo thịt/ cá… hoặc với sữa. Rồi chuyển dần sang ăn thức ăn thông thường.
• Các thức ăn có lợi cho lành sẹo, đề kháng… là tinh bột đường từ yến mạch, gạo…; chất đạm từ thịt cá trứng, đậu đỗ, sữa; sinh tố, khoáng chất từ nước ép trái cây, trái cây, rau củ quả.

Người bệnh nên ăn nhiều trái cây, rau củ và uống nước trái cây

• Sữa thường là nguồn dinh dưỡng đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho bệnh nhân sau phẫu thuật, dễ tiêu hóa và hấp thu. Người bệnh sau phẫu thuật thường mệt mỏi, chán ăn, khó tiêu… nên uống sữa thường dễ thực hiện, dung nạp và tiêu hóa hơn.
• Vận động sớm sau mổ theo y lệnh của bác sĩ phẫu thuật là rất quan trọng, vì giúp hồi phục nhanh hơn, ngăn ngừa nhiễm khuẩn do ứ đọng chất dịch hoặc máu trong quá trình mổ còn bên trong cơ thể và tránh teo cơ.
• Sau xuất viện, tiếp tục bồi dưỡng (tăng cường dinh dưỡng) là rất cần thiết vì cơ thể vẫn còn yếu do mất máu, chịu đựng cuộc phẫu thuật và ăn uống hoặc dinh dưỡng trong bệnh viện đôi khi vẫn chưa đủ. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh bổ sung sữa dinh dưỡng (đạm cao, béo đủ, đầy đủ vi chất dinh dưỡng) tại nhà giúp người bệnh tăng cân, cải thiện sức khỏe chung và ngăn ngừa tái nhập viện.

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh cần có nhiều trái cây tươi và rau xanh để bổ sung chất xơ, vitamin cùng khoáng chất giúp phục hồi nhanh chóng

Chế độ dinh dưỡng phù hợp và khoa học là chìa khóa vàng giúp người bệnh phục hồi nhanh sau phẫu thuật và tránh được những biến chứng xấu cho sức khỏe. Đồng thời, người bệnh cũng nên tập luyện thể chất, có thể dành thời gian đi bộ, tập luyện ngoài tránh cứng khớp, teo cơ, đồng thời tăng cường sức đề kháng, hấp thu dinh dưỡng.  Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp các bạn có thêm kiến thức để chăm sóc bệnh nhân cũng như bản thân hiệu quả.

TS.BS Lưu Ngân Tâm

Trưởng khoa dinh dưỡng bệnh viện Chợ Rẫy