Theo cơ sở dữ liệu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, nếp cẩm chứa hàm lượng protein cao nhất, khoảng 9% trọng lượng khô so với khoảng 7% ở các loại gạo khác (3). Hàm lượng sắt sinh học cũng rất cao, đây là loại khoáng sinh học có vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng hồng cầu, đơn vị tế bào giúp vận chuyển oxy đến toàn bộ các cơ quan trong cơ thể (4). Ngoài ra, nếp cẩm còn nhiều thành phần dưỡng chất quí giá khác.

Ngoài hàm lượng cao về chất đạm, chất xơ tiêu hóa, sắt sinh học, nếp cẩm còn chứa rất nhiều hoạt chất sinh học có tính chống oxy hóa cao, khoảng 23 hợp chất bao gồm flavonoids and carotenoids (5).
Các chất chống oxy hóa có trong nếp cẩm vừa nhiều vừa có hoạt tính sinh học cao là một giải pháp sinh học an toàn để trung hòa, hóa giải tác hại của các gốc tự do (6).
Quá trình lão hóa và tổn thương tế bào do tác động của các gốc tự do sẽ gây ra các rối loạn cấu trúc và chức năng cơ quan, dẫn đến các bệnh tật, đặc biệt là các bệnh mãn tính không lây như bệnh tim mạch, phổi, Alzheimer… và các loại ung thư (7).
Vậy nên, bổ sung nếp cẩm trong khẩu phần mỗi ngày sẽ giúp phòng chống các bệnh mãn tính không lây rất hiệu quả.

Anthocyanin có trong nếp cẩm là một loại sắc tố hữu cơ, có màu đỏ, đỏ tía, tím và xanh đậm…thuộc nhóm flavonoids thực vật.
Một nghiên cứu của giáo sư Stefano Vendrame và cộng sự, khoa Khoa học Thực phẩm và Dinh dưỡng Con người , thuộc đại học Maine, Hoa kỳ kết luận rằng: Anthocyanin có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa và chống ung thư mạnh mẽ. Báo cáo nghiên cứu được đăng tải trên trang PubMed thuộc hệ thống Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ (8). Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng, khẩu phần có thực phẩm chứa nhiều anthocyanin có thể giúp cơ thể chống lại một số bệnh mãn tính, bao gồm bệnh tim, béo phì và một số loại ung thư (9;10;11;12).

Nghiên cứu về tác dụng của nếp cẩm đối với sức khỏe tim mạch còn hạn chế. Tuy nhiên, nhiều hoạt chất sinh học nhóm flavonoids và các chất chống oxy hóa khác có trong nếp cẩm đã được chứng minh giúp cơ thể phòng chống bệnh tim mạch và các tai biến tim mạch (13;14). Song song đó, anthocyanin trong nếp cẩm giúp cải thiện các chỉ số về cholesterol và triglycerides máu (9), giúp tăng lượng cholesterol có lợi (high density lipoprotein cholesterol – HDL) và giảm lượng cholesterol có hại (low density lipoprotein cholesterol – LDL) (15), đồng thời còn giúp giảm quá trình hình thành các mảng bám chất béo trên thành mạch, góp phần phòng chống xơ vữa động mạch (16).

Một phân tích tổng hợp từ 12 nghiên cứu (đoàn hệ và bệnh chứng) trên hơn 750.000 người tham gia, được đăng tải trên tạp chí Y học Phân tử và Thu viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ kết luận: Với thành phần giàu flavonoids và anthocyanin, nếp cẩm được chứng minh có khả năng hỗ trợ phòng chống ung thư đại tràng và làm giảm tế bào ung thư cũng như hạn chế khả năng di căn ở những trường hợp bị ung thư vú (17;18).
Vậy nên, khẩu phần ăn có bổ sung nếp cẩm sẽ hỗ trợ tốt cơ thể phòng chống các bệnh lý ung thư!

Thành phần lutein và zeaxanthin trong nếp cẩm khá cao, bên cạnh các họat chất chống oxy hóa khác giúp hỗ trợ sức khỏe mắt rất hiệu quả.
Các nhà khoa học người Ý, thuộc Đại học Pallermo và Bệnh viện Đại học Policlinico đã thực hiện một nghiên cứu đánh giá hiệu quả của lutein đối với sức khỏe mắt. Nghiên cứu chứng minh: Ngoài có tác dụng kháng viêm, lutein và zeaxanthin còn rất hiệu quả trong phòng ngừa thoái hóa điểm vàng ở người cao tuổi, bảo vệ võng mạc thông qua việc hạn chế các tác hại của gốc tự do và ánh sáng xanh từ môi trường (19; 20).

Gluten là một loại protein thường có trong các loại ngủ cốc như lúa mì, lúa mạch… Thành phần gluten dễ gây ra một số rối loạn tại đường ruột do kích hoạt một phản ứng miễn dịch, gây tổn thương niêm mạc ruột đối với một số người dị ứng hoặc không dung nạp gluten (21). Với thành phần dưỡng chất không tồn tại gluten, nếp cẩm rất an toàn và là thực phẩm thay thế lý tưởng các chất bột đường cho những người có bệnh Celiac – một loại bệnh về rối lại tiêu hóa do không dung nạp gluten.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Hàn quốc, được đăng trên tạp chí PubMed thuộc hệ thống Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, nếp cẩm giúp giảm nguy cơ nhiễm mỡ ở gan và các bệnh lý thoái hóa mỡ ở gan không do rượu (22).

Với thành phần giàu anthocyanin, chất xơ tiêu hóa và polyphenolic, nếp cẩm tác động đến quá trình điều hòa đường huyết thông qua cơ chế điều phối các bể chứa đường dự phòng ở cơ, gan cũng như kiểm soát hấp thu đường từ ruột vào máu (23;24).